Kjell Rhenstrom ha scribite:

>Le pensata me frappa que multe errores que on trova in le IED pote ben
>esser miscomprensiones. Un sol exemplo: Quando ego comenciava apprender
>interlingua ego pensava spontanemente que le parola pro "ci", "hic"
>deberea esser "aqui" o "achi", o forsan "qui" que ego habeva audite
>durante mi superficial studios de italiano e espaniol.
>
>Proque le IALA non habeva seligite tal parol parolas como "aqui", que
>sembla multo evidente?

Io spera que leger le explication un decime vice va adjutar te a
comprender isto:

In 1939 Dr. Alexander Gode esseva empleate per IALA pro esser un assistante
a Sr. E. Clarke Stillman, le nove Director de  Recerca Linguistic de IALA.
Le methodologia de interlingua non esseva ancora complete a aquelle tempore.
Totevia le decision sembla haber essite facite a usar anglese, francese,
italiano e espaniol/portugese como le linguas a cercar pro determinar formas
international. Le regula sembla haber essite usate que a esser international
un parola debe haber tres variantes in le linguas contribuente. Illes non
habeva introducite 'technicas supplementari' pro tractar casos ubi il non
habeva tres variantes. Isto veniva plus tarde e es indicate in le General
Report de IALA de 1945.

Un del prime cargas date a Gode per Stillman esseva a recercar le particulas
grammatic in le linguas contribuente pro determinar si iste linguas poteva
determinar particulas international. [Io ha in mi possession le cartas
super le qual Gode ha scribite le resultatos de su recerca.  Cata carta
contineva le entratas pro plure particulas in latino, francese, italiano,
espaniol, portugese, e anglese (si pertinente)]. Le recerca esseva controlate
per un lista de particulas latin, proque Gode habeva plure etymologias del
latino que monstrava formas correspondente in le linguas romance descendite
de illos.

Le resultato esseva que Gode poteva trovar solmente 73 particulas con tres
variantes in le linguas contribuente, que in quasi tote casos, esseva
solmente
francese, italiano e espaniol/portugese.  Quando iste linguas non esseva in
accordo in haber un prototypo commun pro un correspondente particula, un
solution 'international' non esseva producite.  Isto non esseva un numero
sufficiente de particulas pro servir un lingua auxiliar. Le anno esseva 1940.
Le original objectivo esseva a provider particulas romance. Mais le linguas
romance usate esseva in accordo in solmente 73 casos.

Que a facer?  In 1943 Stillman e Gode produceva un manual de standardization
international, que deveniva le guida pro le labor facite postea per IALA.
Illes ancora usava solmente le 4 linguas, anglese, francese, italiano,
espaniol/portugese.  E illes ha decidite pro le particulas a usar particulas
latin exclusivemente. Isto es le base pro 'hic', 'illac', 'sed', 'etiam',
'ille' [demonstrativo], etc. in le IED.  In multe casos iste particulas
latin es minus international que a usar particulas moderne como 'aqui',
'la', 'mais', 'mesmo', 'aquelle', que es trovate in altere linguas romance
in formas similar.  Il es importante a comprender que un lista complete
de particulas latin esseva selectionate per Stillman e Gode, e necun
additional studio del particulas romance esseva interprendite.  Pot'esser
illes ha credite que le latino esseva plus international in 1940 que illo
es hodie. Mais le selection de particulas latin esseva un secundari solution
in tanto que lor prime intention esseva a trovar particulas romance.  Mais
illes ha limitate se a solmente le major linguas romance e non ha recercate
le linguas romance minor, proque illes credeva que in general nihil esserea
trovate in le linguas romance minor non trovate in le linguas romance major.
E le linguas romance major ha fallite in 1940 producer bastante particulas.
(Iste rationamente es date in Interlinguistic Standardization de 1943).

In 1945 nos vide que le methodologia ha essite augmentate per 'technicas
supplementari' pro tractar casos ubi il habeva un manco de tres variantes.
Un de istos esseva a cercar altere linguas, con le proviso que le solution
debe esser commun a al minus un del 4 linguas original contribuente. Nos
vide que in tal casos nederlandese esseva usate in constatar 'cellario' pro
anglese 'cellar', german 'Keller', ned. 'kelder' pro loco subterranee de un
edificio o casa.  Le prototypo original commun a istos es latin 'cellarium'.

In 1951 le IED esseva publicate per Gode mesme. In illo ille notava que
le linguas contribuente esseva anglese, francese, italiano, espaniol/
portugese, e germano e russo como alternatos.  Io crede que illes ha
discoperite que in 99% del casos si altere linguas germanic o slavic
habeva un variante, le germano o le russo haberea un equalmente.  Assi
como un materia practic, illes ha confinate lor cercas a solmente iste
6 linguas.

Nos nota in le IED equalmente altere particulas que le particulas latin
usate per Gode mesme.  Istos esseva listate in [ ] in le IED, mais Gode
non habeva usate los in su proprie scripturas. Ille usava le particulas
latin que Stillman e ille ha selectionate in 1940/1943. Iste selection
non esseva basate super le principios usate in determinar le eligibilitate
e forma de altere parolas in le vocabulario international.

Le particulas in [ ] esseva includite in le IED al momento ultime. Gode
explicava a me in un littera que ille habeva al momento ultime le desiro a
facer le IED  utile a adherentes de altere linguas auxiliar. Ille sperava que
illes usarea le formas international in modificar lor vocabularios.  Pro
facer le IED plus compatibile a illes, ille ha includite particulas de lor
linguas  in le IED.  In le introduction al IED il dice: "Entratas in [ ]
es parolas  usate in un del linguas auxiliar major e traditional. Illos
es includite in iste Dictionario como essente ni incompatibile con su
principios ni un producto necesse de illos."

Mais quando multe occidentalistas ha jungite interlingua post 1955, illes
ha vidite multe de lor particulas e ha selectionate los pro lor uso.  Berger
per exemplo ha introducite 'ma' e 'celle' in le usage de interlingua, e
multe altere occidentalistas in le paises scandinave habeva sequite le in
isto. Necuno voleva determinar qual particulas in [ ] possibilemente
satisfacerea le regulas de standardization usate per IALA.

Como un studente in le universitate in 1954 io ha discoperite interlingua
e ha comenciate un correspondentia con Dr. Gode.  Quando io habeva un
opportunitate a habitar Nove York pro sex menses in 1961 como un practicante
del psychologia clinic al hospital Brooklyn de veteranos, io ha usate mi
tempore libere a visitar Dr. Gode a su bureau in Manhattan multe vices.
A su bureau io ha vidite su manual de "Interlinguistic Standardization" e
ha legite partes de illo super le particulas.

Io non esseva satisfacite con le particulas latin, e ha mentionate isto a
Dr. Gode.  Quando io produceva un libro que io ha comprate super le
etymologia del linguas romance, ille ha date me le cartas de su studio del
particulas in 1940. Io interpretava isto como un licentia a essayar solver
le problema que ille non poteva solver in 1940.

Mi maniera de resolver iste question esseva a usar un principio supplementari
usate in le Reporto General de IALA de 1945, a cercar altere linguas. In isto
io  ha decidite usar catalano e le romaniano como alternatos--solmente in le
caso del particulas.  Mais io voleva trovar tres variantes con prototypos
commun e usar le prototypos como le base de un particula in interlingua.
Io ha complete un tal studio in 2003.  Io ha producite 118 particulas. In
multe casos quando le original tres linguas contribuente non habeva un
solution, mi solution ancora usava duo in iste linguas a junger con un
variante in catalano o romaniano.  Iste particulas es plus utile in facer
functionar le vocabulario international.  E illos testifica al
internationalitate de certe formas in le lingua del romanos inter
400 e 800 del era christian.

Proque le francese es minus similar que le resto a causa de su circumstantias
historic, il es le francese que sovente ha fallite producer le tertie
variante de un particula in le original tres linguas romance major de IALA.
Con catalano e romaniano, on recoperi plus particulas que esseva
international in le imperio roman como le dialectos del varie regiones
evolveva al linguas romance moderne.

>
>In le processo quando ego apprendeva le active uso de interlingua, ego
>questionava multe selectiones del IALA como reflectate in le
>dictionario, ma le gente circum Gode habeva in multe casos un multo plus
>amplie vista al cosas que le plus grande numero de criticantes ha.

In general isto es ver, si on refere al grande majoritate de
interlinguaistas. Mesmo solmente un parve numero de 'adherentes'
realmente scribe in  interlingua.  Minus que isto ha dictionarios
etymologic pro facer iste studios. Mais io non ha tanto idealistic
vision de iste gente como vos.

Illes esseva juvene linguistas empleate a gages modeste. Illes habeva un
complete collection de dictionarios con etymologias.  (Io hodie ha un tal
in mi possession).  Ancora illes poteva facer errores como tote humanos.
Essente un professional io vide clarmente le limitationes human de
professionales. Nos sape que illes face errores quando nos compara lor
solutiones a solutiones independente usante similar o melior dictionarios e
etymologias. In 99% del casos io crede que illes non ha errate.  Mais in 1%
illes ha errate.


>E al
>minus in mi experientia il se monstra sovente que le decisiones del IALA,
>ben que bizzarre in le superficie, in facto se monstrava sage e ben
>qualificate. Claro que il ha errores in le IED. E ubi ha il un error, e
>ubi solo un desiro de qualcosa nove - ben, ecce le demanda!
>
>Il haberea essite desiderabile que le IALA habeva publicate un multo minus
>academic e multo plus exhauste description del rationes pro et contra le un
>o altere parola. In ille caso nos haberea potite dedicar multe tempore a
>plus productive labores que al mer instruer gente in un recerca que illes
>poterea facer illes ipse.

Si. Infortunatemente  nos non ha isto. Io ha essayate trovar tote le manuales
que illes ha usate. Io ha discoperite le prime volumine del "Interlinguistic
Standardization" per Stillman e Gode de 1943. Isto concerne le constatation
de parolas international e lor standardization secundo le prototypos. Lo
que nos manca de es le secunde volumine que discuteva le grammatica e le
particulas.  Totevia le tabula de contentos de iste secunde volumine veniva
con le prime volumine, e nos ha alcun idea de su contentos secundo isto.
Nos ha le Reporto General de IALA de 1945, e le introduction al IED. Io
ha mi correspondentia con Dr. Gode que explicava cosas a me.  Io crede
que io ha un bon e clar conception del methodologia. Certo, il esserea
bon si alteres pote vider explicate con multe exemplos un description
de iste methodologia.  Io ha essayate de monstrar isto in essayos in
Confluentes, disponibile a www.interlingua.usa e in mi CD de interlingua.

Salute!

Stan Mulaik