RETRO AL PULVERE Le dinosauros ha lassate ossos que nos conta lor historia. Qual signales del humanitate restara de hic a 65 milliones de annos? (Per Thereza Venturoli) NIHIL RESTARA SUPER LE TERRA Reguarda circa te. Toto que tu vide, le citate con su edificios, le stratas, le autos, le filos de electricitate, tu vestimentos, tu computator, tu mobiles, tu photos, in fin, toto que nos appella civilization, es le producto del disveloppamento technologic que ha comenciate con le utensiles de petra fabricate per le _Homo erectus_, 2 milliones de annos retro. Al longo del tempore, le erectus ha date loco al _Homo sapiens_, qui ha perfectionate technicas usque que le humanitate arrivava al mundo moderne. Un mundo populate per artificios -- apparatos electric e electronic, fibras natural e synthetic, [ligas] metallic --, materiales jammais existente in altere etape del Historia. Vamos supponer que, in un de iste dies, le homine disparera, exterminate per un virus assassin. Que non restara un anima. Non es absurde. Extinctiones global ja ha evenite varie vices antea. Le plus cognite es le del dinosauros, 65 milliones de annos retro. Ille terrestres prehistoric ha regnate soveran in tote le planeta durante 200 milliones de annos. Mais illos non era _sapiens_, isto es, non habeva intelligentia, non ha construite civilization. Illes ha lassate solmente alcun 1.000 collectiones de ossos. Disinterrate post multe cerca per le archeologos, il es ille vestigios que nos conta un pauco de ille epocha. E del humanos, que restara de hic a 65 milliones de annos? Ben, "ossos e dentes que sera rapidemente coperte per le fango del margines de fluvios e lacos, certemente durara plus que illo", dice le paleontologo Reinaldo Bertini, del Universitate Stadual Paulista (Unesp), in Rio Claro, interior de São Paulo. E quanto a nostre paraphernalia -- objectos personal, benes, citates? Il es difficile facer un prevision exacte. "Al final, non existe qualcosa construite per le homine que habe al minus un fraction de ille tempore", explica le ingeniero Antonio Domingues de Figueiredo, professor del Schola Polytechnic del Universitate de São Paulo (USP). Nos ha intervistate expertos qui cognosce le durabilitate del materiales natural e del objectos manufacturate. E nos ha discoperte que, intra 65 milliones de annos, toto que sera lassate al aere libere es destinate a disintegrar se. Sia il debite a phenomenos physic, como le action del luce e del calor, o erosion provocate per le pluvias e per le ventos, sia il per reactiones chimic, con le combination del moleculas del materiales con illes del solo o del aere. "In ultra, il ha le microorganismos, le bacterios, que litteralmente devora toto que es de origine natural", completa Atílio Vanin, del Instituto de Chimia del USP. Al aere libere, le primes a disparer esserea le libros, quadernos, libros telephonic e pecias de vestimento de coton e lino -- materiales constituite de cellulosa. Autos e apparatos electric, facite de [ligas] metallic, oxydarea rapidemente e se disintegrarea. Le pavimento del stratas, mesmo sin uso, se fragmentarea in solo quatro o cinque annos. In 100 annos, le asphalto, derivate del petroleo, serea reabsorbite per le terra. Non mesmo le structuras apparentemente le plus solide e resistente, como le constructiones de beton armate, lassarea signal supra le superficie post un millennio. EXPONITE AL INTEMPERIES Vide quante tempore cata objecto se conserva quando abandonate al aere libere. Edificios Le structuras de beton armate dura plus que 100 annos, si ben conservate. Sin mantenimento, illos comencia a fracassar in 60 annos. In ille periodo, le barras de aciero intra le pilares, trabes e ardesias es corrodite per le aqua que transversa le revestimento de beton. Insimul con le action del ventos e del pluvia, le edificio collabe. In 1.000, le bloccos se dissolve. Nihil resta. Gente Exponite al aere, post morte, le animales comencia a decomponer se in pauc horas. Le partes le plus rigide, como ossos e dentes, se dismonta e se abrade in 3 annos, si illos non es protegite contra le attacco de bacterios, pluvia e ventos. Paravento Le vitro -- que es facite de arena -- es un del materiales le plus durabile que existe. Illo solo es attaccate per substantias alcalin, isto es, non acide, como le [soda cáustica]. Mais, exponite al intemperies, mesmo un vitro de paravento, que contine un lamina de plastico in su interior, durarea solo 4.000 annos. Barrage Le beton del barrages suffre le attacco de compositos de sulfure emanate de material organic in decomposition. Ille gases se combina con le humiditate del aere e deveni acido sulfuric, que cade como pluvia acide, corrodente lo. In ultra, le cemento e le petras del massa de concreto entra in reaction e aperi fissuras in le blocco. Le barrage se debilita e comencia a collaber. In 4.000 annos on vide nihil plus. Computatores Le plastico -- como illo del bottilias de bibitas e illo del laptops -- resiste circa 150 annos. Autos Le aciero e le aluminio del carroseria del autos e apparatos electric es [ligas] metallic pauco durabile. Le moleculas de aqua e le oxygeno reage con le metallo e finalmente lo oxyda. Un carroseria oblidate al rore resiste circa 30 annos. Vestimentos Pecias facite de fibras natural es super-[biodegradabile]. Mesmo interrate, illos se disintegra in 20 annos, devorate per microorganismos. Fibras synthetic, como nylon e [polyester], non passa de 150 annos. Stratas Le asphalto que coperi le avenues comencia a forar se in 4 annos, affectate per le variationes de temperatura. Le strato de petras usate como base del pavimento pote mantener le forma per 4.000 annos. Mobiles Al aere libere, le ligno, constituite de cellulosa, es devorate per microorganismos. In 100 annos nihil resta de qualcunque banco. Mais il ha cosas que pote resister bastante tempore in le subsolo. Si illos es subterrate in le loco correcte, in le minor tempore possibile, si illos remane static e non es agitate per grande movimentos de terra. In sequentia, tu ha un idea del hereditate que nostre specie pote lassar pro le futuro imprevisibile. UN PILA DE COSALIA A MEDIE CAMMINO DEL LUNA Al longo de tote tlu existentia, tu consume circa 500 tonnas de arena, argilla, calcario e calculo, calcula le geologo Jan Zalasiewicz, del Universitate de Leicester, in Anglaterra. Ille es le parte que te refere del ressources natural incorporate in le briccas e in le beton del constructiones que tu utiliza -- desde le hospital ubi tu ha nascite, usque stratas, aeroportos, stationes de metro in que tu circula e tu casa. Multiplica ille numero per le population del planeta, 6 milliardos de citatanos, e tu ha le massa total de cosalia que le homine lassarea post se si ille esserea extinguite: 3 billiones de tonnas. Si illo serea pilate super un area quadrate de 100 metros de latere illo formarea un turre de 130.000 kilometros de altor, evaluta Antonio Figueiredo -- un tertio del distantia del Terra al Luna. Un volumine de restos multo superior a illo lassate per qualcunque animal, il es clar. Il es difficile creder que nihil restara de hic a 65 milliones de annos. Al superficie, non. Mais in le subsolo, alcun cosa debera restar. Multe cosa ja existe la infra: tunneles, tubos de aqua, tubos de gas e picchettos del fundationes del edificios. Alcun decenas de metros de terra non es protection total contra le deterioration chimic e biologic. Sin mantenimento, mesmo subterranee, le beton e le barras de aciero del fundationes se disintegra, affectate per polluentes, bacterios o per le aqua del pluvia e del [lençóis freáticos]. Con le passar del seculos, pauco a pauco, toto retornarea al stato natural. Le aciero, combinate con le oxygeno del solo, serea reabsorbite per le terra como oxydo de ferro. "In 65 milliones de annos, le fundationes del edificios del Avenue Paulista, in le centro financiari de São Paulo, constituera un subsolo con un mixtura de metallos impossibile de esser reutilizate", affirma le ingeniero metallurgista Ivan Gilberto Sandoval Falleiros, del USP. Le arena e le cemento del beton tamben se dissolverea, retornante al stato original, quartzo e carbonato, isto es, sales de carbon. UN JOIEL ES PRO SEMPRE Mais le componentes que non ha essite alterate per le homine non cambiarera. Le petras del mixtura del beton formarea un rocca que mantenerea le forma del picchetto del fundation -- un columna de solo differente del terreno circumstante. "Un archeologo ET recognoscerea le regularitate in le disposition e in le formato de ille columnas", ratiocina Figueiredo. "Alora ille concluderea que illos ha essite construite per alcun esser intelligente." In medio a ille paraphernalia de ferro e massa arenose, le patiente excavator extraterrestre poterea mesmo incontrar indicios intacte de nostre corrodite civilization -- bon! Un anello de auro e diamantes, per exemplo, serea ancora un belle joiel sculpite e polite per manos human, mesmo post eras e plus de eras geologic. Petras e metallos preciose non es alterate al longo del tempore. Pro le studioso de altere mundo, le regiones del Terra le plus favorabile al fossilization continuarea essente le margines de antique fluvios e de lacos desiccate. La, le fango solidificate como rocca protege le organismos e objectos in le mesme maniera como le cinere vulcanic ha guardate le citate de Pompei, victima de un eruption del Vesuvio in le anno 79 p.C. Le majoritate del ossos de dinosauro es trovate al longo del lecto sic de antique fluvios. Le nostres tamben sera. Qui volera cognoscer le historia del _Homo sapiens_ de hic a 65 milliones de annos debera trovar lo in le cicatrices del actual stratas de aqua. SEXANTA-CINQUE ANNOS DE SOLITUDE Non toto se conserva sub le terra. Le resistentia del material e le typo de terreno in que le objecto es subterrate determina le longevitate. Ossos Le skeleto e le dentes del homine pote superviver tanto quanto illes del dinosauros, usque 250 milliones de annos, a condition que illos sia coperte rapidemente per fango, que, postea, se solidifica como rocca sedimentari. Computator De tu computator restara solmente le chip, que es facite de silicio, e le auro del connexiones electric. Occurre que le silicio non se oxyda e le auro ja es in su stato natural, similar a un pepita. Vehiculos Un carro se dissolverea ante haber tempore pro fossilizar. Restarea solmente le vitros, como ille del paravento. A condition que illo non sia interrate in solo alcalin, como le calcario, que lo corrode. Edificios Attaccate per le polluentes, le fundationes interrate del edificios persisterea per circa 3.000 annos. Ultra ille tempore, le barras de aciero retornarea a su stato natural de oxydo de ferro. Le concreto, attaccate per le compositos de sulfure, se dissolverea. Restarea cumulos de petras originalmente mixturate al cemento, con le forma del picchettos. Barrage Restos del pariete que barra le aqua de un fluvio permanerea in le subsolo, como un mixtura de arena e petras inter stratos de rocca sedimentari. Joieles Petras e metallos preciose non se abrade jammais. Anellos de diamante permanerea como pepitas sculpite per le homine. Un bon souvenir. DELTAS DE FLUVIOS GUARDARA VESTIGIOS DE CITATES Le aqua, le agente fundamental del processo de sedimentation del corpores, tamben pote frustrar toto, pois illo es un potente solvente. Si illo continuara molliante un objecto indefinitemente, illo al fin lo contamina con bacterios e substantias chimic, erodente lo usque le dissolution. "Le processo de fossilization es un delicate equilibrio inter le resistentia del material, le reactiones chimic, le conditiones physic e le tempore", resume Reinaldo Bertini. Mesmo si le hazardo adjuta, le objecto subterrate ancora besonia sorte pro non esser destruite per le fortias geologic. Le [placas tectonic] -- immense tabulieros de petra que fluctua super le farce de [magma] in le interior del Terra -- pulsa planas al alto, trahe montanias a basso e aperi abysmos in le medio del oceanos. Ille dansa incessante pote elevar le terreno e exponer le vestigios al intemperies, o rebassar le superficie, dante plus de opportunitate al deposito de sedimentos. "Le movimento del [placas] pote reverter se", accentua le geologo Jan Zalasiewicz. "Mais, judicante sur le base de illo que ha restate del Periodo Jurassic -- ille del apogeo del dinosauros, inter 205 a 135 milliones de annos retro --, nos pote supponer que multe deltas de fluvio, hodie occupate per grande citates, serea preservate." "Nos calcula que minus que 5% del organismos que ha vivite in le passato geologic se ha fossilizate", affirma Bertini. Ergo, "on non debe expectar multo plus del restos human." Si occurrera un catastrophe virose global in le futuro, alcun cosa tamben pote esser disinterrate per hazardo. Per alcun rodente. Solmente ille parva animales, capace de superviver con multo pauco, restara. CANDIDATOS A [SITO ARCHEOLOGIC] Le major chances de preservation es in le regiones basse del globo, favorabile al accumulation de sedimentos. Le Baia de Hudson, in Canada, es in movimento ascendente. [Sito archeologic] la sera difficile. Le pression exercite per le Fallia de San Andreas, in le Pacifico, super le continente evelle le west del Stato de California del America del Nord. In ille region instabile, nihil restara de Los Angeles. Le delta del Fluvio Mississippi es in un region paludose, con constante deposito de sedimentos. Sorte de New Orleans. Le delta del Fluvio Amazonas es un region basse, con bon conditiones de preservation. Puncto pro Belém de Pará. Del populos qui reside in le Cordillera del Andes, que se eleva pulsate per le costa del Oceano Pacific, nihil debe restar. Desde le fin del ultime era glacial, le reculamento del glacieros ha alleviate le peso super le Scandinavia. Le area se eleva. Difficilemente restara alcun cosa. In le costa del Mar Egee il ha antique citates grec subterrate per le arena apportate per le ventos. Si le processo se mantenera, Grecia continuara essente le matre del Historia. Le sedimentos cargate per le Fluvio Nilo e per le mar pote subterrar su delta, conservante objectos per milliones de annos. Avantage pro le egyptios. Le [placa] sub Hollanda affunda. Le region es favorabile al accumulation de sedimentos e pro le conservation de fossiles. Forsan restara alcun molino. Le major parte de Australia, formate per regiones stabile, non debera esser preservate. --- Traducite de REVISTA SUPERINTERESSANTE, Anno 13, Nº 1, Januario 1999. --- Uau! Esque io sera trovate? ;-P Fossilemente, Ensjo.