d[050324] x[Kiviaho Allan] z[KivA-53Nfb]
s[Engelberg, Helvetia. Carambolo de traffico]

[log in to unmask]

Salute!

Le 2005-03-17--22 nos, nostre filio, nostre filia affin,
lor filio Morten (1 anno 9 menses), mi sposa e io habeva
vacantias a Engelberg, Helvetia, un famose centro pro
skiatores (le villa in altitude de 1050 metros, le
pistas de ski 3200 metros, minus que 30 kilometros al
sud de Luzern).

Mesmo in le parte sud de Finlandia le temperature ha
essite in martio extraordinarimente frigide, in noctes
minus 15 C, mesmo a minus 20 C. A Engelberg il era
+20 C in le village in die, sub sol plus calide quam in
le periodo del plus calide in julio in Finlandia.

Quando nos lassava Finlandia le 2005-03-17 il nivava un
poco. Solmente alicun dies post illo nostre filia diceva
a nos per un message del texto mobilphonic que iste die
habeva essite trafficamente con un grande margine le plus
catastrophic in le historia de Finlandia.

Ca. 500 autos era involute in carambolas in massa in le
area de Helsinki, le plus grande de illos de ca. 90
autos. Solmente tres personas moriva sed le numero de
leses era quasi 100. 200 autos era demolite al condition
irreparabile.

Un de morites era le director general del Magistrato del
Aviation Civil [*]. Ironicamente ille habeva previemente
travaliate i.a. como recercator del securitate del
traffico.

Le causa del catastropho era que quamquam le temperatura
era multo basse, le (bastante parve) nivata faceva le
camminos multo glissante benque normalmente in basse
temperaturas le friction de camminas es alte.

[*] A proposito in re le catastropho de tsunami in Asia.
Il pare que le numero de mortes finlandese remaneva a
ca. 170 quando Svedia perdeva plus de 500 victimas
morte. Le plus remarcabile morte persona finlandese era
in Thailanda la [+] director general del filial
finlandese de Pfizer, le plus grande venditor de
medicamentos in le mundo, su sposo qui etiam perdeva su
vita per le tsunami, un commodore, era le commandante in
chef del quardacostas del Golfo de Finlandia. Le tsunami
occideva etiam le director finlandese (e su familia) del
hotel "Viru", un del plus grande hotels in Tallinn,
Estonia, que era edificate per le finlandeses jam
durante del era de occupation sovietic.
- - -
[+] Io opina que il esserea bon, mesmo necesse, usar le
articulo feminin "la" como articulo natural (sed non
grammatic), in casos quando on vole accentuar que un
persona (mesmo un animal, forsan) es feminin. Benque
Finlandia es un pais ubi le equalitate de viros e
feminas es inter del plus avantiate in le mundo, il es
ancora rar que un femina occupa un alte position in
commercio o industria. Un sensation remarcabile era
quando un femina, sra Elisabet Rehn, era nominate LA
ministro del defensa. Nunc etiam nostre presidente
(LA presidente ...), sra Tarja Halonen, es un femina.
    Secundo mi opinion (firme, non-negotiabile) es que
il es plus habile dicer, quando on vole e debe accentuar
que le persona in question es femina, specialmente
quando un femina occupa un position que normalmente es
reservate a viros in nostre mundo
chauvinistic-porchettose
++ LA ministro del defensa, LA presidente del
++ Republica de Finlandia quam e.g.
-- LE ministrice/ministressa del defensa o
-- LE presidentrice/presidentessa
    Heh, alicun eminente interlinguistas fortemente
oppone - como faceva Alexander Gode ipse - iste "LA"
como articulo feminin etiam in casos desirabile, mesmo
in casos necesse. Secundo io iste personas suffere ex un
subite attacco del esperantismo
formalistic-fundamentalistic.

Al aeroporta de Zürich nos prendeva un grande auto e
a Engelberg nos resideva in un grande hotel ("Bellevue
Terminus"[+]) que era edificate in anno 1898. Illo era
multo antiquate e su solos cracava enormemente sed illo
era romantic e le jentaculos era prima. In cellario del
hotel habitava "ski-bums", juvene viros qui dormiva a
solos e preparava su cocinas ipse - a vices il puteva
considerabilemente a causa de species bizarre que illes
usava in lor cocinas.
- - -
[+] "Terminus" es naturalmente le fin del ferrovia inter
Engelberg e Luzern. Enorme massas de skiatores viagia
cata die ab Luzern a Engelberg e vice versa per traino.
Le trainos helvetic son probabilemente le plus phantastic
in le mundo. Le traino Luzern-Engelberg es multo similar
a nostre traino suburban in Finlandia - excepte que illo
subito starta mover in angulo de 60 grados con rotas
dentate...

Inter tanto massas de skiatores on trova etiam alicun
huliganos. Alicun ski-bums pernocta in le station
ferroviare e illes veni matinalmente a stratas e
vocifera bestialmente. Ancora plus bestialmente
vociferava (de facto illes ululava "YU YU YU YU YU!")
quatro neonazistas german in camisas nigre e "landing
boots" qui veniva in un auto de grandor medie, prestava
un concerto terribile de YU YU YU e continuava su viage.
Illes faceva halto ante le restaurante de nostre hotel
ubi alicun deces de juvenes habeva critate le bon parte
del nocte. Iste juvenes non osava reagiar al provocation
de nazistas benque il habeva solmente quatro del
ultimes.

Bon, alicun noctes era quasi silente ... Il es typic que
in tal grande centros pro skiatores, al minus in
Helvetia e Austria le policia ha se totalmente
capitulate ante le huliganos. E.g. a Engelberg nos non
videva un singule policiero (nos, como finlandeses era
consternate que in Helvetia le juvenes publicamente
fumava hachich, mesmo in le cellario de nostre hotel).
Ante alicun annos le governamento de Austria inviava un
nota diplomatic a Svedia proque huliganos svedese
terrorisava le centro pro skiatores de Zell am See (si
io memora correctemente). Austria demandava que Svedia
debeva inviar su proprie policieros a Austria. Le
responsa del governamento svedese era ungefär: "Just
mind your own business, will you!". Ver, a Engelberg nos
videva solmente svedeses affabile. Le grande majoritate
de visitatores era naturalmente enthusiastic sportistas.

Mi sposa e io son enthusiastic skiatores sed nulle
alpinistas e nostre tempore passava in attendar nostre
granfilio Morten. Ille ha nunc 1 anno e 9 menses e ille
comprende ben svedese (su lingua materne es svedese,
heh, de facto su matre es finnophone e su patre
svedophone) e finnese sed ancora non pote parlar salvo
alicun brevissime phrases. Io inseniava un pauc germano
a ille:

"Morten IST ein AlpinIST!" (Morten es un alpinista).

... e ...

"Allu (Allan) IST ein KommunIST!" (Allan es un ...).
Le ultime io diceva con voce basse proque iste ideologia
non es multo popular in Helvetia, un pais von
Spiessbürgern (bourgeoisie petit).

Un vespere nos faceva un viagia nostalgic a Luzern, iste
citate que es de fama mundial pro su beltate. Como ante
20 annos, quando io laborava in Helvetia, nos promenava
preter le Vierwaldstättersee admirante le Montania de
Pilatus (e Rigi Kulm) passante "Schweizerhof" e altere
celebre hotels que inter le guerras se presentava in
multe peliculas de Hollywood. Nos cenava a
Rathaus-Braukeller (Birerio-cllario del domo municipal),
ubi le bibulos vociferava como le juvenes a Engelberg
facente tote discussion impossibile
:: nos era in companion de un collega (stewardessa de
:: avion) de nostre filia affin, su sposo, parve filio e
:: le parentes del sposo). Iste stewardessa de avion e
:: su familia passa vacatias de incredibile 7 menses
:: a Engelberg. Le patre affin del stewardessa es
:: pensionate e un pahantic navigante per vela - qui
:: construe su naves ipse. In previe estate illes
:: habeva navigate ab Finlandia a Riga in ipse-facte
:: multo parve barca a vela in un tempesta periculose.
:: In le mesme tempore etiam nos visitava Riga, iste
:: magnific e bellissime capital de Latvia, sed nos non
:: poteva incontrar illes.

Salutante

Allan Kiviaho
AlpiNISTA e commuNISTA (heh, ambes son expressiones de
mi humor torte)