Io vole levar le question que Lars ha levate, "Que es
interlingua?"

Es interlingua le lingua de alcun centos de
svedeses, daneses, e un manata de nederlandeses e
alcun pauc altere personas in regiones dispergite del
mundo qui se reguarda como un "vivente communitate' con un
specific forma de interlingua disveloppate depois
cinquanta annos?

O es interlingua un lingua auxiliar international,
basate super principios e methodos pro constatar su
vocabulario a facer lo un lingua natural,
recognoscibile a milliones, e que continua meliorar
su recognoscibilitate e internationalitate per
introducer nove parolas del vocabularios del linguas
fontal e per reimplaciar formas minus international
e contrari a su principios, quandocunque illos es
discoperite?

Io va dicer mi position presente: Io non es in iste
"communitate" que io describe in alto. Illo es troppo
longitan de me pro facer contactos directe, facie a
facie, e illes non es specialmente individuos
con que io debe communicar usante un lingua auxiliar.
Possibilemente si io habitava Europa, io trovarea iste
communitate plen de amicos potential. Non le minus,
le amicitate non es un primari objecto de usar un
lingua auxiliar in multe casos. Io usa interlingua in
le interrete pro communicar con personas in gruppos
parlante un del linguas romance, como soc.culture.france,
o soc.culture.italy, o soc.culture.catalan, o
soc.culture.spain, o soc.culture.brasil.  Io usa lo
in litteras a professionales in paises romance. Io
es secur que alcuno in le commercio de hoteles
international poterea trovar un uso de interlingua in
signos e brochures pro touristas. Le possibilitates
depende super le situationes in que interlingua ha
un utilitate a causa de su characteristicas natural.

Io nota que le esperantistas parla un lingua que es
de un real communitate.  Mais le esperantistas
debe continuar proselytizar nove adherentes, solmente
pro haber alcuno con que a usar lor lingua. Interlingua
pote esser usate sin proselytizar alcuno. E le melior
forma de interlingua es un que per le regula de tres
e le standardization secundo prototypos que devia
del variantes in le linguas fontal solmente secundo
characteristicas phonemic, etc. unic de iste linguas
assecura que le formas esserea recognoscibile a
multe centos de milliones de personas.

Io nota que in le lingua de iste parvissime communitate
de interlinguaistas in le nord de Europa que on usa
le parola 'besonio' o le verbo 'besoniar'. Io non sape
ubi o qui ha introducite iste parola in iste communitate,
mais illo es usate frequentemente.  Mais le facto es
que le parola non es trovate in tres linguas fontal,
e que il jam ha altere parolas con le mesme senso,
como 'necessitate', 'necesse', 'necessitar' que es
trovate in quasi tote le linguas fontal.  E iste
parolas es bon prototypos de al minus tres variantes.
Assi, possibilemente on va esser comprendite in usar
iste parola con membros de iste parvissime communitate,
mais pro espanioles o portugese, o angleses e americanos,
o australianos, o alteres qui sape anglese o le linguas
romance, o germanos (necessaire), 'necesse', 'necessari',
'necessitate', 'necessitar' es totemente recognoscibile.
Io considera que tal casos occurre proque le personas
qui ha introducite los in lor uso de interlingua non ha
sapite le principios per le qual parolas es eligibile
e standardizate in interlingua. Pote nos corriger iste
uso idiosyncratic de iste parvissime communitate? Al
minus foras iste communitate necuno ha un obligation
a usar lo.

Interlingua es unic de linguas auxiliar. Illo non es
constructe mais extracte. E le methodos de su extraction
implica que interlingua es basate super le vocabularios
del linguas fontal. Le esperantistas o occidentalistas
o idoistas pote dicer que lor lingua esseva establite
quando le autor  ha finite lo, o le dictionarios esseva imprimite.
Alora le lingua poteva evolver sin qualcunque consideration
de principios basic pro facer le parolas plus recognoscibile
o natural.

Mais interlingua es un lingua basate super un
conception (linguas pote esser objectos del pensata)
que illo es basate super un vocbulario international jam
existente in le linguas fontal, selectionate pro representar
altere linguas, tote de que ha essite influentiate in
alcun maniera per latino (non solmente le latino classic,
mais le latino popular que non esseva scribite o
codificate in scriptura, mais que ha evolvite a devenir
per su varie dialectos, le linguas romance). E le
principios de su extraction es semper a nostre disposition
pro determinar le usage. Assi io crede que nos pote
corriger usage que devia del principios del eligibilitate
e le prototypos. Mais io non crede que iste correction
debe esser ponite in le manos de alcun parvissime gruppo
de academicianos de un Academia de Interlingua qui ha
final e arbitrari autoritate de regular le lingua.

Le methodos de extraher e standardizar le vocabulario
international ha essite scientific e objective que
face interlingua un lingua democratic, proque le scientia
es democratic in principio. Quicunque sape le methodologia
e le evidentia del linguas fontal e lor etymologias, e
alcun del philologia del linguas romance e latin
pote applicar le methodos pro determinar le eligibilitate
e le prototypos pro le variantes.  E lor autoritate non
reside in le personas qui face isto, mais in le methodos
e principios que illes usa. Quicunque sape iste principios
e methodologia e le evidentia linguistic pote criticar
le resultatos de un altere que ha producite certe solutiones.
Mais lor criticas e le productos que illes
critica debe facer manifeste lor rationamento e evidentia.
On non pote simplemente pronunciar un decision, proque
isto pone le decision in le arbitrari manos del persona
e non le methodos e evidentia linguistic.

In certe casos il va haber differentias del opinion,
justo como in le scientia, il ha differentias de opinion.
Mais le factos externe sovente conduce a un resolution
de differentias.

Io spera que isto va provocar o stimular discussion de
iste question central. Proque illo es al fundo de nostre
disaccordos.

Salutes cordialissime!


Stan Mulaik

--
Archivos e disabonar: http://listserv.icors.org/archives/INTERLNG.html