>Io face grande confusion inter le parolas PRO e PER. Legente le
>etymologia del parolas actual portugese, io vide que illos ha sufferite
>influentia de ambe le parolas latin... e assi al vices io non sape qual
>de illos io debe usar.
>
>(Forsan isto succedeva in tote le linguas neolatin, e isto se reflecte
>in Interlingua, con PROque/PERque, PRO cento/PER capita, etc.?)
>
>Ben, comocunque, ecce le etymologia del parolas portugese, e su plure
>significatos. Forsan Stan pote interessar se pro isto. (Mi commentos
>appare intra {}).
>
Secundo le IED _per_ es un preposition
   1. = de un latere al altere de alicun cosa, anglese "through";
        Le sagitta passava per su corpore;

        anque durante, (angl. during), durante tote le tempore de =
        (angl. throughout [temporal]).
        Ille attendeva per le die pro ille a venir.

   2.   per le agentia de; per le medio de
        Ille faceva lo per usar un martello e clavos.

   3.   Il habeva 10 anglese per francese al fin del battalia de Waterloo.
        Io va dar vos $1 per 10 muscas que vos porta a me. (Un biologo
        cerca le muscas).


>        POR [Ab lat. PRO, con metathese resultante del influentia de PER.]
>        Prep. Particula usate in numerosissime casos, inter le quales
>        le sequente:
>
>        1.Motivo determinante; causa, motivo, ration. {because of, due
>          to}
>        * Perque a illa pertineva le throno PRO?/PER? un costume
>          gradualmente introducite.

           Perque a illa pertineva le throno per un costume gradualmente
           introducite. (agentia de)

>        * PRO?/PER? te, io ha ululate, io ha plorate.

Secundo le IED
       PRO prep. for (1. not against; 2. in place of, in exchange or
           return for); pro (+inf) in order to; partir pro (Nos parti pro
           Paris iste nocte).
           Io va dar vos $100 pro vostre cavallo.
           Io ha plorate pro vos.  (On excambia le plorar pro "vos")
>
>
>        2.Fin, destino, proposito, intention, desiro. {in order to}
>        * Durante 15 annos illa ha luctate PRO conservar intacte le
>          independentia del terra que la appellava regina.
>        * Io mori, e PRO dar te plus gaudio, io va moriente lentemente.
>
          Si

>        3.Medio o intervention. {by means of}
>        * Illa surrideva un secunde vice... e PER un gesto gratiose
>          illa exprimeva su desiro de initiar le visita.
>        * Ille obtene toto PER intercession de amicos influente.
>
           Si

>        4.Le agente intermediarie.
>        * PER iste mesme director io habeva cognoscentia de un caso
>          byzarre que initialmente io non acceptava esser ver.
>
           Si

>        5.Expediente, recurso, maniera, forma. {by means of, via}
>        * Ille ha arrivate a su rango PER adulationes e intrigas.
>
           Si

>        6.Loco a transverso del qual on passa, curre o entra,
>        o super le qual alique glissa o se extende. {by, through}
>        * Illa ha ambulate PER hic.
>
           Si, e io opina que le spatial uso de isto se extende a
           intervallos del tempore: Nos visitava illac per le septimana.

>        7.Loco ubi on es in passage.
>        * In le proxime septimana ille sera PER London.
>
           ?  angl. throughout?  Per le proxime septimana ille sera in
              London, e per le sequente in Paris.   Mais:  On le videva per
              London in tote partes.

>        8.Duration limitate o indeterminate de tempore. {during, for}
>        * Ille habeva devenite malade e habeva essite in le hospital
>          PER un septimana.
>
          Si. Io opina que le tempore hic es facite a corresponder al
              spatio, e on passa per iste spatio correspondente al
              intervallo del tempore.  Mais PRO me sona bon tanto ben.
              Ille habeva essite in le hospital PRO un septimana. (On
              excambia le bon sanitate pro un visito de un septimana in
              le hospital.  Pote nos dicer "Ille esseva incarcerate in
              le prision pro un anno"?

>        9.Unitate, in senso distributive: {per}
>        * Le prandio in le restaurante costa 30$ PER persona.
           Si.

>
>       10.Cambio, permutation; precio; substitution.
>        * Ille cambiava su quaderno de notas PRO?/PER? un major.
>        * Io comprava iste libro PRO?/PER? 50$.
           PRO
>
>       11.Scopo de un sentimento.
>        * Es notorie le passion del duo le un PRO?/PRO? le altere.
>        * Ille es folle PRO?/PER? su muliere e su filios.
                  Ille es folle PRO su muliere e su filios.
           (Ille ama su muliere e su filios excessivissemente).
           Totevia, "Ille es folle per su muliere e su filios" (Lor
           planctos excessive le faceva folle).

>
>       12.Proximitate.
>        * Illes era quasi a necar se, con aqua PER le collo.
           Non familiar a aures anglese. Es aqua per collo un via de
           exprimer le altitude del aqua?   Pote nos dicer aqua super le
                    capite?  Pote nos dicer aqua per genu?
>
>       13.Favor, defensa, protection.
>        * Le cavalleros medieval luctava PRO?/PER? lor damas.

           PRO lor damas.  Si on dice "per lor damas" il suggere un
           joco in que le cavalleros usa lor damas pro facer le lucta.
>
>       14.Condition de representante o procurator; in nomine de.
>        * Ille se presentava PRO?/PER? se e su PRO?/PER? chef.

           Isto non es clar.  "Ille se presentava per se" significa que
           ille se presentava solo.
           Io pensa per me  - significa que io pensa a me solo.

           Io compra isto pro ille, proque ille non poteva venir hic pro
              comprar lo ille mesme.

>
>       15.In nomine de (in le formulas de juramento o protesto).
>        * Ille jurava PRO?/PER? Deo que ille era innocente.

           Ille jurava PER Deo que ille era innocente.  (Per le agentia de
             Deo).  O  "Ille jurava ante Deo que ille era innocente" (ille
             vade ante Deo pro Su judicamento).

>        * PRO?/PER? tu filios, io pete perdono.
>
>        ----------------------------------------------
>
>        PARA [Ab lat. PER + AD.] Prep.

Mi dictionario Vox del espaniol ha PARA < lat. PRO + AD

>
>        1.Senso, direction. {to, towards}
>        * Ambulante, ille se inclina un pauc A/VERSO le dextra.
>        * Le rege se volveva A/VERSO le pede del lecto.
>
>        2.Intuito, fin. {to, in order to}
>        * PRO illuder mi disgratia, io studia.
>
>        3.Destination, fin; fin, destino, fato.
>        * Ille le dava moneta PRO le viage.
>        * Pro tristessas, PRO dolor tu ha nascite.
>
>        4.Comparation o proportion.
>        * Ille sape troppo PRO su etate.
>        * Ille es troppo vetule PRO le function que ille exerce.
>
           Si.

>        5.Application, uso, empleo.
>        * Le mangos ja es preste PRO (on) mangiar.
>
>        6.Tempore futur, proxime o distante.
>        * Il manca pauco PRO?/USQUE?/VERSO? le meridie.

           Il manca pauco pro le meridie.  Nostre programma al meredie es
              complete. ???
           Il manca pauco usque le meridie.  Il ha multe cosas a facer usque
              le meredie. Post le meredie, qui sape?
           Il manca pauco verso le meridie.  Quando nos approche le meredie
              nos manca pauco.

>        7.Indica opinion de alicuno super altere persona o alicun cosa.
>        * PRO?/PER?/A? me {=in mi opinion}, ille es fede.

                  Tote istos pare possibile.
>
>Isto es toto. Qual parolas es le plus adequate in tal casos?
>--
>   ENSJO : EMERSON JOSI SILVEIRA DA COSTA