ALLEGRA!
In un conversation private, Jan Årmann me parlava de un jornal que
parlava super le "literatura de cordel" brasilian, io decideva inviar
vos isto.
Iste texto es un exemplo del "literatura de cordel", un typo de
litteratura que se disveloppava in le Nordest brasilian. Autores popular
crea historiettas e los imprime in xylographias, e los vendi in parve
bancas, ubi le librettos (quasi del grandor de un carta de natal) es
exhibite prendite pendente de un corda (ergo le termine "cordel").
Le themas es variate: multo frequentemente illos narra eventos
fantastic, ubi participa personages famose, animales parlante, sanctos,
demonios.
In isto que io vos presenta, se parla del effectos nefaste del climate
sic in le Nordest brasilian. Le Nordest es commumente un region
semi-aride, perque le catena de montanias in su litoral evita le passage
del aere humide: illo fortia le humiditate a cader in forma de pluvia,
restante al interior del region solmente le aere sic. Le problema non es
tanto grave hodie, ma non multo tempore retro, le "sicca" (como on
appella le periodos sic) se extendeva ja per multe annos. Sin poter
plantar, le cibo [food] mancava, gente e animales moriva. Gente migrava
a altere regiones. Mi avos veniva ab le Nordest al Nord. Le majoritate
vadeva al Sudest, le region plus industrializate, soniante con trovar
empleo e poter postea apportar le familia via ab le "flagello" del
sicca.
ABC do Nortedeste Flagelado ABC del Nordest Flagellate
Antônio Gonçalves da Silva Trad. Ensjo
A — Ai, como é duro viver A - Ai, como es dur viver
nos Estados do Nordeste in le statos del Nordest
quando o nosso Pai Celeste quando nostre Patre Celeste
não manda a nuvem chover. non manda le nube pluver.
É bem triste a gente ver Es multo triste nos vider
findar o mês de janeiro finir le mense de januario
depois findar fevereiro depost finir februario
e março também passar, e martio tamben passar,
sem o inverno começar sin le hiberno comenciar
no Nordeste brasileiro. in le Nordest brasilian.
B — Berra o gado impaciente B - crita le grege [bovin] impatiente
reclamando o verde pasto, requestante le verde pasto,
desfigurado e arrasto, disfigurate e trahente,
com o olhar de penitente; con reguardo de penitente;
o fazendeiro, descrente, le fermiero, discredente,
um jeito não pode dar, un solution non pote dar,
o sol ardente a queimar le sol ardente cremante
e o vento forte soprando, e le vento forte sufflante,
a gente fica pensando nos resta pensante
que o mundo vai se acabar. que le mundo va se terminar.
C — Caminhando pelo espaço, Camminante per le spatio,
como os trapos de um lençol, como le fragmentos de un pannello,
pras bandas do pôr do sol, verso le poner del sol,
as nuvens vão em fracasso: le nubes va in fallentia:
aqui e ali um pedaço hic e illac un fragmento
vagando... sempre vagando, vagante... sempre vagante,
quem estiver reparando qui los sta reguardante
faz logo a comparação face tosto le comparation
de umas pastas de algodão de alicun pastas de coton
que o vento vai carregando. que le vento va portante.
D — De manhã, bem de manhã, D - De matino, satis de matino,
vem da montanha um agouro veni ab le montania un augurio
de gargalhada e de choro de risada e de ploro
da feia e triste cauã: del fede e triste cauã: [un ave]
um bando de ribançã un grege de [ribançã?]
pelo espaço a se perder, per le spatio in se perder,
pra de fome não morrer, pro de fame non morir,
vai atrás de outro lugar, va in cerca de altere loco,
e ali só há de voltar, e illac solo debera retornar,
um dia, quando chover. un die, quando plovera.
E — Em tudo se vê mudança E - In toto se vide cambio
quem repara vê até qui attenta vide mesmo
que o camaleão que é que le chameleon es
verde da cor da esperança, verde del color del sperantia,
com o flagelo que avança, con le flagello que avantia,
muda logo de feição. cambia tosto su aspecto.
O verde camaleão Le verde chameleon
perde a sua cor bonita perde su color belle
fica de forma esquisita deveni de forma estranie
que causa admiração. que causa admiration.
F — Foge o prazer da floresta F - Fugi le placer del foresta
o bonito sabiá, le belle sabia [=turdo],
quando flagelo não há quando flagello il non ha
cantando se manifesta. cantante illo se manifesta.
Durante o inverno faz festa Durante le hiberno ille face festa
gorjeando por esporte, cantante per sport,
mas não chovendo é sem sorte, ma non pluvente illo es sin sorte,
fica sem graça e calado deveni sin gratia e silente
o cantor mais afamado le cantor plus famose
dos passarinhos do norte. del aves del nord.
G — Geme de dor, se aquebranta G - Gemi de dolor, se attrista
e dali desaparece, e ab illac illo dispare,
o sabiá só parece le sabia solo pare
que com a seca se encanta. que con le sicca illo se incanta.
Se outro pássaro canta, Si un altere ave canta,
o coitado não responde; le infelice non responde;
ele vai não sei pra onde, illo vade io non sape a ubi,
pois quando o inverno não vem pois que quando le hiberno non veni
com o desgosto que tem con le disgusto que illo habe
o pobrezinho se esconde. le pauperetto se cela.
H — Horroroso, feio e mau H - Horrorose, fede e mal
de lá de dentro das grotas, illac ab intra le cavos,
manda suas feias notas invia su fede notas
o tristonho bacurau. le triste bacurau. [ave]
Canta o João corta-pau Canta le "João seca-ligno" [ave]
o seu poema funério, su poema funeree,
é muito triste o mistério es multo triste le mysterio
de uma seca no sertão; de un sicca in le campania;
a gente tem impressão le gente ha le impression
que o mundo é um cemitério. que le mundo es un cemeterio.
I — Ilusão, prazer, amor, I - Illusion, placer, amor,
a gente sente fugir, nos los senti fugir,
tudo parece carpir toto pare sarcular
tristeza, saudade e dor. tristessa, saudade e dolor.
Nas horas de mais calor, In le horas de major calor,
se escuta pra todo lado on audi ubicunque
o toque desafinado le sono dissonante
da gaita da seriema del harmonica del seriema
acompanhando o cinema accompaniante le cinema
no Nordeste flagelado. in le Nordest flagellate.
J — Já falei sobre a desgraça J - Io ja parlava super le disgratia
dos animais do Nordeste; del animales del Nordest;
com a seca vem a peste con le sicca veni le peste
e a vida fica sem graça. e le vita deveni sin gratia.
Quanto mais dia se passa Quanto plus dies se passa
mais a dor se multiplica; plus le dolor se multiplica;
a mata que já foi rica, le silva que olim era ric,
de tristeza geme e chora. de tristessa geme e plora.
Preciso dizer agora Io debe dicer ora
o povo como é que fica. Le populo como deveni.
L — Lamento desconsolado L - Io lamenta disconsolate
o coitado camponês le infelice paisano
porque tanto esforço fez, perque tanto effortio faceva,
mas não lucrou seu roçado. ma non profitava su plantation.
Num banco velho, sentado, In un banco vetule, sedite,
olhando o filho inocente reguardante le filio innocente
e a mulher bem paciente, e le sposa satis paciente,
cozinha lá no fogão cocina illac in le furno
o derradeiro feijão le ultime phaseolo
que ele guardou pra semente. que ille habeva reservate pro seminar.
M — Minha boa companheira, M - Mi con companion,
diz ele, vamos embora, dice ille, vamos via,
e depressa, sem demora e in haste, sin mora
vende a sua cartucheira. ille vende su cartuchiera.
Vende a faca, a roçadeira, Vende le cultello, le [roçadeira?],
machado, foice e facão; hacha, falce e cultro;
vende a pobre habitação, vende le paupere habitation,
galinha, cabra e suíno gallina, capra e suino
e viajam sem destino e illes viagia sin destino
em cima de um caminhão. in alto de un camion.
N — Naquele duro transporte N - In ille dur transporto
sai aquela pobre gente, exi ille paupere gente,
agüentando paciente supportante paciente
o rigor da triste sorte. le rigor del triste sorte.
Levando a saudade forte Apportante le saudade forte
de seu povo e seu lugar, de lor populo e lor loco,
sem um nem outro falar, sin un ni altere parlar,
vão pensando em sua vida, illes va pensante a lor vita,
deixando a terra querida, lassante le terra car,
para nunca mais voltar. pro nunquam plus retornar.
O — Outro tem opinião O - Altere habe opinion
de deixar mãe, deixar pai, de lassar matre, lassar patre,
porém para o Sul não vai, nonobstante al Sud ille non va,
procura outra direção. Ille cerca altere direction.
Vai bater no Maranhão Ille va attinger [le stato de] Maranhão
onde nunca falta inverno; ubi nunquam manca hiberno;
outro com grande consterno altere con grande consternation
deixa o casebre e a mobília lassa le cabana e le mobilia
e leva a sua família e apporta su familia
pra construção do governo. al construction del governamento.
P - Porém lá na construção, Nonobstante, illac in le construction,
o seu viver é grosseiro lor viver es rustic
trabalhando o dia inteiro travaliante le die integre
de picareta na mão. de picco in le mano.
Pra sua manutenção Pro su mantenimento
chegando dia marcado arrivante le die accordate
em vez do seu ordenado in loco de su salario
dentro da repartição, intra le repartition,
recebe triste ração, ille recipe triste portion,
farinha e feijão furado. farina e phaseolo forate.
Q — Quem quer ver o sofrimento, Q - Qui vole vider le suffrimento,
quando há seca no sertão, quando il ha sicca in le campania,
procura uma construção cerca un construction
e entra no fornecimento. e entra in le fornimento.
Pois, dentro dele o alimento Pois que, intra illo le alimento
que o pobre tem a comer, que le paupere habe pro mangiar,
a barriga pode encher, le pancia illo pote plenar,
porém falta a substância, ma manca le substantia,
e com esta circunstância, e con iste circumstantia,
começa o povo a morrer. comencia le populo a morir.
R — Raquítica, pálida e doente R - Rhachitic, pallide e malade
fica a pobre criatura deveni le paupere creatura
e a boca da sepultura e le bucca del sepultura
vai engolindo o inocente. va inglutiente le innocente.
Meu Jesus! Meu Pai Clemente, Mi Jesus! Mi Patre Clemente,
que da humanidade é dono, que del humanitate es domino,
desça de seu alto trono, descende ab vostre alte throno,
da sua corte celeste de vostre corte celeste
e venha ver seu Nordeste e veni vider mi Nordest
como ele está no abandono. como illo es in abandono.
S — Sofre o casado e o solteiro Suffre le maritate e le celibe
sofre o velho, sofre o moço, suffre le vetule, suffre le juvene,
não tem janta, nem almoço, il non ha cena, ni prandio,
não tem roupa nem dinheiro. il non ha veste ni moneta.
Também sofre o fazendeiro Tamben suffre le fermero
que de rico perde o nome, que de ricco perde le nomine,
o desgosto lhe consome, le disgusto le consume,
vendo o urubu esfomeado, vidente le vulture famelic,
puxando a pele do gado trahente le pelle del bove
que morreu de sede e fome. que moriva de sete e fame.
T — Tudo sofre e não resiste T - Toto suffre e non resiste
este fardo tão pesado, iste fardo tanto pesante,
no Nordeste flagelado in le Nordest flagellate
em tudo a tristeza existe. in toto le tristessa existe.
Mas a tristeza mais triste Ma le tristessa plus triste
que faz tudo entristecer, que face toto attristar,
é a mãe chorosa, a gemer, es le matre plorante, gemente,
lágrimas dos olhos correndo, lacrimas ab le oculos currente,
vendo seu filho dizendo: vidente su filio dicente:
mamãe, eu quero morrer! mamma, io vole morir!
U — Um é ver, outro é contar U - Un [cosa] es vider, altere es narrar
quem for reparar de perto qui attentara de proximo
aquele mundo deserto, ille mundo deserte,
dá vontade de chorar. da voluntate de plorar.
Ali só fica a teimar Illac solo resta a reniter
o juazeiro copado, le juazeiro [arbore] foliose,
o resto é tudo pelado le resto es toto denudate
da chapada ao tabuleiro ab le [chapada?] al [tabuleiro?]
onde o famoso vaqueiro [terrenos] ubi le famose vacchero
cantava tangendo o gado. cantava ducente le grege.
V — Vivendo em grande maltrato, V - Vivente in grande maltracto,
a abelha zumbindo voa, le ape zuniente vola,
sem direção, sempre à toa, sin direction, sempre sin destino,
por causa do desacato. a causa del offensa.
À procura de um regato, In cerca de un fluvietto,
de um jardim ou de um pomar un jardin o un bosco
sem um momento parar, sin un momento stoppar,
vagando constantemente, vagante constantemente,
sem encontrar, a inocente, sin trovar, le innocente,
uma flor para pousar. un flor pro posar.
X — Xexéu, pássaro que mora X - Xexéu, ave que demora
na grande árvore copada, in le grande arbore foliose,
vendo a floresta arrasada, vidente le foresta destruite,
bate as asas, vai embora. bate le alas, vade via.
Somente o saguim demora, Solo le saguim [simia] mora,
pulando a fazer careta; saltante in facer grimasse;
na mata tingida e preta, in le silva tingite e nigre,
tudo é aflição e pranto; toto es affliction e plancto;
só por milagre de um santo, solo per miraculo de un sancto,
se encontra uma borboleta. on trova un papilion.
Z — Zangado contra o sertão Z - Irate contra le campania
dardeja o sol inclemente, dardea le sol inclemente,
cada dia mais ardente cata die plus ardente
tostando a face do chão. tostante le facie del solo.
E, mostrando compaixão E, monstrante compassion
lá do infinito estrelado, illac in le infinito stellate,
pura, limpa, sem pecado pur, nette, sin peccato
de noite a lua derrama de nocte le luna effunde
um banho de luz no drama un banio de luce super le drama
do Nordeste flagelado. del Nordest flagellate.
Posso dizer que cantei Io pote dicer que io cantava
aquilo que observei; illo que io observava;
tenho certeza que dei io ha certessa que io dava
aprovada relação. approvate relation.
Tudo é tristeza e amargura, Toto es tristessa e amargor,
indigência e desventura. indigentia e disventura.
— Veja, leitor, quanto é dura - Vide, lector, quanto es dur
a seca no meu sertão. le sicca in mi campania.
--
ENSJO*: EMERSON JOSÉ SILVEIRA DA COSTA
E-mail : [log in to unmask] [<Ø>] Brasil!
Homepage : http://www.nautilus.com.br/~ensjo/
Telephono: (091) 231-5740 // +55 91 231 5740
UIN ICQ : 713833 [* "sj" pronunciate "sh"]
INTERLINGUA - lingua auxiliar international
Info : http://www.interlingua.com
Grammar : http://www.nautilus.com.br/~ensjo/interlingua/english.html
|