Bent Andersen ha postate iste texto a interlng con respecto
al parola ‘*lettera’. Ben que nos sovente discute iste cosas
hodie a coollist, proque su audientia currente es
interlng, io vole scriber aqui in defensa del solution
de IALA “littera”.
Stan
Bent copia le message de Peter:
>Peter Kovacs scribeva:
>> <<< Ingvar prefere differer inter "littera" e
>>"lettera". Intender littera pro le signos del alphabeto,
>>i. e. abcde, etc. e lettera pro un message scribite a un
>>altere persona (postal o e-postal). Io non sape, esque iste
>>su suggestion es basate al methodos de interlingua, ma
>>ille lo suggere e ille es pro me un tal linguista, qui es
>>confidibile in iste respectos. >>>
>In mi archivos io ha trovate le texto sequente que il pare
>que Ingvar ha inserite in INTERLNG in 1999.
>
>Bent
>
>(Texto de Ingvar:)
>
>Car amicos,
>
>Ante multe annos io notava que quasi necuno qui videva un
>texto in Interlingua sin preparation - a prime vista -
>associava 'littera' con le notion 'epistola'. Post un
>investigation simile a illo de Stan 1999-04- 16h17, io
>ben comprendeva le causa. In nulle lingua le idea de
>'epistola' es exprimite per 'littera', durante que plures
>del linguas le plus studiate ha in commun un base
>'letter-'. Sed in le latino existe le parola 'littera'?
>Secundo expertos de latino que io ha consultate 'littera'
>in latino n u n q u a m s i g n i f i c a v a
>'epistola'; sed le plural de littera (litterae, litteras)
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
>esseva usate pro significar iste communication scripte.
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
>(Un epistola consiste de litteras, un serie de signos
>alphabetic). "Litteras tibi scripsi..."
Stan:
Isto sembla indicar que ‘litterae’ pl. ancora appoia
‘litter-’ pro le prototypo de un radice de un serie
derivational in interlingua que include le senso de un
‘epistola’ o communication scribite inter individuos.
In mi dictionario grande del anglese-latino il ha le
traduction de ‘no letter from you for so long!’ =
‘abs te tam diu nihil litterarum!’ = ‘nihil littera
de te pro tante dies!’
>
>Retroir al latino pro cercar un prototypo dunque non es un
>bon solution in iste caso e il es mesmo questionabile si
>illo es in accordantia con le recommendation de dr. Gode.
>Vide lo que ille dice in le Introduction al IED (in le
>traduction de K.Wilgenhof pagina 18): "Le prototypo de
>francese terre, espaniol tierra, portugese e italian terra
>es terra. Le termination francese -e e le diphtongo
>espaniol -ie- son respectivemente specific disveloppamentos
>francese e espaniol del original termination neutral -a e
>del original monophthongo -e-.. Le resultante forma
>international t e r r a pote haber le aspecto de formas
>italian, portugese e latin, sed illo es "international" e
>non italian, non portugese e non latin. ... Si le
>diphthongo de tierra non esseva un pecularitate espaniol,
>sed existeva etiam in italiano e francese, le prototypo e
>per consequente le forma international non esserea terra,
>sed *tierra."
Il me sembla que Ingvar non realmente comprende le
uso de prototypos in interlingua. Le prototypo non
concerne solmente parolas individual, mais serie
derivational.
In le IED on dice: “Le forma per le qual un propriemente
admittite parola entra le vocabulario international es
le prototypo o le forma ancestral theoretic o documentate
le plus proxime commun a tote su variantes e tam ben
al THEMAS [o RADICES] de lor DERIVATIVOS in le linguas
contribuente....”
Nos debe considerar le serie:
‘lit(t)era’, ‘litteras’, litteral, litterari, litterate,
illitterate, litteratura; alliterar, obliterar &c;
cargalitteras, &c.
Ingvar:
>Concernente l e t t e r a (epistola) nos pote constatar que
>le littera accentuate es 'e' in t r e s linguas de fonte,
>e 'i' in necun del istes. (Le par causa - cosa es quasi
>parallel). Ergo: 'lettera' es le prototypo e iste facto da
>nos le dono inappreciabile ([Bent:] Hic tu exaggera, Ingvar
>;-) de evitar un par de homonymos que es enoiante proque illos es
>usate con le mesme verbos e in le mesme campos de notiones.
Stan:
Malgrado le facto que su observation phonetic es correcte,
ille ignora le facto que in interlingua le radice cambia le
forma solmente quando accompaniate per significationes
distincte commun in le variantes. Exemplo: pender/pensar/
pesar in interlingua que es etymologicamente in le
familia de ‘pender’ mais es distincte proque in tote le
linguas le sensos ha cambiate con le cambio de forma.
In le anglese, le francese, e le italiano A. letter F.
lettre, e I. lettera ha e le senso de ‘symbolo del
alphabeto’ e ‘communication scribite inter individuos’.
Assi ‘*lettera’ non ha perdite le senso de ‘littera’ =
‘symbolo de sono’. Illo solmente ha mutate le -i- a -e-
in iste parolas specific in le serie derivational, como
in p.e. F. ‘ouďr’, ‘audition’ ‘auditeur’, e ‘audience’.
Considera
A. time temporal temporary
F. temps temporale temporaire
I. tempo temporŕle temporŕneo
E. tiempo temporal temporal
P. tempo temporal temporário
In interlingua il non es ‘tempo’ ‘temporal’ ‘temporari’
mais ‘tempore’, ‘temporal’, ‘temporari’.
E le evitation de homonymos non esseva un consideration de
IALA. Tal considerationes esseva trovate in occidental e
esperanto. Mais tal considerationes subjective super lo que
es bon in un lingua non esseva in le manual de IALA. Lo que
esseva importante esseva le formas mesme e lor sensos in le
linguas contribuente.
>
>Un linguistico (= un linguista professional) nos dicerea
>sin dubita, que le these sequente es correcte: Benque
>'monosemia' ("un idea - un parola") es un ideal utopic, il
>sta extra dubita que un lingua es plus clar e dunque plus
>efficace como medio de communication si illo contine minus
>de homonymos. Si iste these non es in accordo con nostre
>preferentias, le problema es le nostre.
>(Per favor, continua leger ante tirar vostre conclusiones!)
Tal considerationes subjective non es in le theoria de
interlingua.
>EPISTOLA:
>angl. letter (= epistola)
>ital. lettera
>fr. lettre
>esp. carta
>port. carta, nota
>germ. Brief
>russo. pismo
>Linguas non-fontal:
>rom. scrisoare
>nederl. brief
>polon. list.
>Nota: Nulle derivationes da le supporto pro un forma
>'littera' epistola.
>
>Esque dunque 'lettera' esserea preferibile pro ambe le duo
>notiones - d i f f e r e n t e?
>No. Il existe un morphema de base (un 'radice', si vos
>vole) que es plenmente international - a causa de su
>presentia in le derivationes - pro le "signo alphabetic",
>i.e. 'littera/litera'
>
>SIGNO ALPHABETIC SUPPORTO IN VOCABULOS DERIVATE:
>
angl. letter literal, letters (belle letters),
literature, literate, literary
ital. lettera (Le italiano sol es consequente:
i latin > e [in italiano]
ital.) letteratura, letterale, letterário,
letterŕto
fr. lettre littéral, littérature, littéraire
esp. letra literal, literatura, letrado, literario
>port. letra literal(mente)
>germ. Buchstabe, Letter Litera, Literatur etc.
>russo. bukva, litera literatura
>Linguas non-fontal
>rom. litera literatura (a:s final con brevis)
>nederl. letter literatuur, literair
>sv. bokstav, littera (al univ.) litteratur, litterC3A4r
>polon. litera
>
>‘Lettera' non esserea difficile a "defender" (sed isto non
>es un battalia!) pro ambes. Tamen le derivationes conduce
>a un altere conclusion. Sin dubita: il existe un parola
>international pro le signo alphabetic: 'lit/t/era'.
>
Io non comprende le rationamento. Le variantes de *lettera
in angl., fr., ital. ha e le senso de epistola e signo
alphabetic. Lor prototypo historic commun a tote le
derivativos es ‘litter-’..
>Excusa me pro haber usate INTERLNG pro iste message. Esque
>coollist non es plus accessibile?
>
>Con salutes amical,
>
>Ingvar
Cordialmente a toto!
Stan
Stan Mulaik
--
Archivos e disabonar: http://listserv.icors.org/archives/INTERLNG.html
|
