>
>Ensjo scribeva:
>
>>Chris scribeva:
>>>
>>>Le -ino in vaccino es un toto altere cosa. Que es un vaccino?
>>>Litteralmente illo es "un cosa del vacca".
>>
>>In portugese le parola es VACINA. In mi dictionario AurŸlio del lingua
>>portugese io trova:
>>
>>        VACINA [ab lat. (MATERIA) VACCINA,
>>                "(materia) de vacca"]
>>
>>Como es le parola in le altere linguas-fonte? Es lor origene masculin o
>>feminin?
>
>In le Bloomsbury Dictionary of Word Origins, John Ayto scribe:
>
>"_Vaccine_ era adaptate de latine _vaccinus_, que significa litteralmente
>'de un vacca' (illo era un derivativo de _vacca_, 'cow', le fonte de
>francese _vache_). Illo era usate per le medico britannic Edward Jenner al
>fin del 18e seculo in le vocabulos _vaccine disease_ pro 'cowpox', e ergo
>_vaccine inoculation_ pro le technica que ille disveloppava de preventer
>variola per injicer gentes con le viro de 'cowpox'. Le verbo _vaccinate_ se
>cuneava de illo al commenciamento del 19e seculo, ma _vaccine_ ipse non era
>usate como substantivo, significante 'materia inoculate' ante le annos
>1840."
>
>In anglese le maladia "cowpox", que io ha traducite antea como "variola de
>vacca", ha le synonyme "vaccinia", le qual es forsan un melior traduction
>interlinguan. (Strictmente, on pote dicer "vaccino" anque pro le maladia,
>nonne? Ma "vaccinia" es plus utile pro mi scopo.)

Apparentemente nos ha duo lineas principal que nos debe sequer. Il es
evidente del comparationes in mi messages anterior que le linguas fonte usa
duo fontes pro formar parolas del typo vaccina (pro vaccinar contra
maladias). Le un es representate del suffixo -ina e se incontra
principalmente in le linguas romance. Le altere es obviemente neutro e es
plus consequentemente applicate in germano e russo. Le sol exception in
russo es _vaksina_ (pro uso de vaccinationes) e in le linguas romance
_vaccinO_ !

Le differentia del varie lineas sembla esser plus clarmente exprimite in le
parola _caf(f)eina_/coffeina. (Confere etiam Interlingua: patata e anglese
e scandinavo (quando on lo usa) potato/potatis, (o le svedese dialektal
_potät (un imitation del pronunciation anglese [po'teitou].

Carolus Linnaeus appellava la planta de cafe _coffea_ e como vos vide infra
le materia se appella _coffeina_ o _caffeina_. In ancian tempores on usava
le parola _coffe_ etiam in Svedia. Nos ha le sequente division:
Linguas romance: café, cafeina
germano: Kaffee ma Koffein
anglese: coffee, cafeine
russo: kofe, kofein

Il sembla possibile supponer que le parola _coffee_ prendeva le via de/via
Angleterra e Hollandia al paises nordic e Russia. Io suppone que lee
origine del variante -o- es Hollanda, ubi Linnaeus faceva recercas e
scribeva un de su plus importante obras. Il es le russo que furni le clave.
Illo apprende un massa de parolas hollandese a ille tempore:
_farvater_ e - _cofe_.

>Anque io nota que le Concise Oxford Dictionary considera _vaccine_
>primemente como adjectivo, "de vaccas, de vaccinia, de vaccinos". Le
>substantivo _vaccine_, "vaccino", pare esser un simple adjectivo
>substantivisate. Assi, le parolas interlinguan deberea esser _vaccin_ pro
>le adjectivo e _vaccino_ pro le substantivo. Nota que, secundo para. 40 de
>Gode e Blair, adjectivos substantivisate se termina in -o pro cosas neutre
>e biologicamente mascule, e in -a solmente pro cosas biologicamenteg
>femine.
>
>Io suppone que le differentiation in francese inter _le vaccin_ (le
>vaccino) e _la vaccine_ (le vaccinia) reflecte un processo de abbreviation:
>_la vaccine_ starea pro _la maladie vaccine_ o similar, durante que _le
>vaccin_ serea un adjectivo substantivisate normal. O esque on pote
>differentiar inter neologismos synonyme per alterar le genere?

>Anque germano differentia inter _das Vakzin_ e _die Vakzine_, le quales, io
>suppone, es prestatos ex francese.

Le question es solo que forsan il es le uso del genere que vacila, non le
signification. Nota etiam le objection de Naddy, que le correcte parola
german sia _Impfstoff, m_. Il es multo probabile que _das Vakzin_ continua
un existentia vegetante in dictionario extranier del germano - le mer facto
de tal existentias non es totalmente nove!

>Le question fundamental es: Debe on importar le genere de un adjectivo
>substantisate a in interlingua, o debe on cunear le parola de nove in
>interlingua? Quanto a "vaccino" io ha un hypothese.
>
>Le systema neolatin de construer parolas ha profunde radices in omne lingua
>fontal de interlingua. In facto, desde plure seculos, neolatino non existe
>como lingua independente; illo existe solo como un systema morphologic
>intra le linguas moderne occidental. (Il pare que le Ecclesia Catholic,
>ultime refugio de latino, non usa neologismos neolatin in lor documentos
>official, preferente cunear circumlocationes in latino classic - inhabile
>ma correctissime.) In grande mesura interlingua es un tentativa a realisar
>iste lingua potential.
>
Io sole describir isto in iste maniera que le linguas Europee - non solo le
linguas fonte de Interlingua ha inventate un systema de adoptar parolas del
latino. Isto es le facto per le consequente del qual on pote construer
fraces complete de un latino vivente in quasi omne lingua europee.
In svedese: Den narkotiserade ministern mikturerade extramuralt. :-)
(Io forsan non debe traducer ;-)

>Ma vamos considerar solmente le cuneation de neologismos in linguas
>national. Pro exemplo, in previe seculos il habeva milles de parolas que on
>creava primo in francese e plus tarde importava a in anglese. Pro exemplo,
>latino _industria_ appareva in francese como _industrie_, e plus tarde, sub
>le influentia de _industrie_, in anglese como _industry_. Anque
>_industriel_ pareva in francese, e plus tarde _industrial_ in anglese.
>
>On pote comprender iste processo in tres manieras:
>
>(1) On ha cuneate iste parolas in francese e ha prestate los plus tarde in
>anglese, modificante lor forma secundo le morphologia de anglese.
>
>(2) On ha cuneate iste parolas in anglese, secundo le modello parolas
>similar in francese.
>
>(3) On ha cuneate iste parolas in _neolatino_, primemente in Francia. Ma
>postea illos existe in neolatino, illos existe (in potential) in omne
>linguas que usa le systema neolatin.
>
>Tote iste formulas es utile pro certe scopos. Le tertie es forsan un pauco
>radical - io non sape si le linguisticos va amar lo, Anne - ma ex le puncto
>de vista de interlingua illo es utilissime. On pote conciper le elemento
>neolatin de interlingua in un maniera similar. Assi, si on cunea un parola
>neolatin in portugese, rumaniano, russo, qualcunque lingua occidental, iste
>parola existe potentialmente in interlingua. Postea le parola se diffunde a
>transverso del linguas controllator de interlingua, illo deveni actualmente
>interlingua. In altere parolas, on non "importa" le parola ex iste o ille
>lingua fonte (eventualmente con tractos national como genere), plus tosto
>on cunea le parola "de nove" in interlingua secundo le logica de
>interlingua. Illo es, in le caso de _vaccino_, sin reguarda al genere de su
>cognatos in linguas natural.
>
>Ergo: _vaccino_ es un parola regular! Non un "naturalismo"!
>
Non, vaccino es hypercorrecte naturalification. Le parola regularmente
derivate es _vaccina_. Vide mi message anterior!

Plus aqua a mi molina (nos dice in svedese e vole dicer que plus de
supporto) io ha per le entratas in:

Lexicon Medicum, lequal da:

2. anglese: vaccin; vaccine
russo: vaktsina f; privivka f
francese: vaccin m
germano: Vakzine f; Impfstoff m
latino: vaccinum -i n
polonese: szczepionka

3.
ang: vaccina; cowpox; pox, cow; smallpox, bovine; vaccinia
ru: korovja ospa
fr: vaccine f
ge: Kuhpocken f pl
la: vaccinia -ae f; vaccina -ae f; variola -ae f bovina
po: ospa bydle,ca f

Signos : seque traduction ; seque un synonymo , le sequente parola se pone
ante le parola principal (que sta ANTE le,   :-) m, f, n (generes
grammatical del parola ante le littera.

Pro  haber un referentia il pote esser interessante vider si le Lexicon
Medicum lista altere materias in un maniera analogic. A saper:


459
an: adrenalin; adrenin; epinephrine
ru: adrenalin; epinefrin
fr: adrénaline f;  epinéphrine f;  adrénine f
ge: Adrenalin n; Suprarenin n; Epinephrin n; Adrenin n
la: adrenalinum, -i n; epinephrinum, -i n
po: adrenalina f; epinefryna f

23 c
an: caffeine
ru: koffein
fr: caféine f
ge: Koffein n
la: coffeinum, -i
po: kofeina f

878 c
an: cocaine
ru: kokain m
fr: cocaïne f
ge: Kokain n
la: cocainum -i n.
po: kokaina f

Conclusion: Interlingua-English Dictionary lista le suffixo -ina = materia
principal (original) como _nicotina_ cafeina_ vaccina_

Vaccino es un possibile alternativa, sed usante _vaccina_ nos ha un
totalmente regular maniera de formar tal parolas.

Quod tenacitate chronometri helvetici cucularii erat demonstrandum :-)
________

Fonte: Doc. dr. med.* Boleslaw Zlotnicki: Lexicon medicum, Panstwowy zaklad
wydawnictw lekarskich**, Warszawa (Varsovia) 1971
*Assoc. Prof.
** Insituto statal pro publicationes medic, appellate in anglese: Polish
Medical Publishers.


Kjell [log in to unmask]
Kjell Rehnstroem
Vaenortsgatan 87
S-752 64  UPPSALA
Suedia - Sweden