2002 Anno international del montania.

Le servicio minime que un village de montania ha besonio pro viver (scholas, bureaus de posta, alimentos, locos de reunion, transportos) va disparer poco a poco in nomine del "equilibrio del costos", parola tremende que cela le disinteresse del Stato pro le areas marginal e montaniose. 

Illos dispare nam illos non da plus profito economic. Ma le montania non ha unquam essite de "imporatante profito economic". Illo ha vivite sol pro su obstination e le labor de su gente que in le seculos ha sapite trovar rationes de vita e economisar in un ambiente difficile e hostil. Con un fatiga enorme e un grande affection al proprie terra; un fatiga que non pote e non debe esser oblidate.

Le Alpes son hodie un mundo in rapide e profunde transformation. Ante toto, non tote le Alpes son equal: il ha areas ric ubi le installationes touristic ha perturbate le ambiente (Sestriere, Valle de Aosta, Tyrol del sud, Trentino, Cortina de Ampezzo, etc.) e areas paupere (multe valles de Liguria e Pedemonte, areas marginal de Lombardia e Veneto, Carnia, etc.) ubi le dispopulamento del villages sub le mille habitantes (95% del communas de montania) va previder un morte imminente.

Le marginalitate del montania es date per le numeros: costos elevate de mantenimento, on nos pote pensar al calamitates hydrogeologic, connexiones incommode con multe difficultates de transporto, poc habitantes que da exigue importantia e fortia politic. Un evento in citate interessa milliones de personas, ma poc decenas in montania con elevate costos.
2002 es le "Anno international del montanias", un anno que servi pro interrogar se re le futuro del montania e trovar responsas concrete al necessitate de disveloppamento de nostre gente. Le montanias, le Alpes non pote e non debe morir proque illos son un componente importante del cultura, historia e economia pro Italia e tote Europa.

Le futuro del montania es possibile solmente con un nove typo de disveloppamento economic in le "terras alte" que permitterea a nostre gentes de continuar a viver in le villages de lor patres. In qual maniera? Facente del ambiente natural un ressource economic, permittente a nostre juvenes de trovar labor e mantenentia in le montanias. 
Tote le homines de montanias deberea unir se pro favorar un nove lege re le montania, que recognoscerea le diversitate del viver super le montes. Tote le homines de montania deberea laborar in modo unitari super objectivos concrete, ultra le differentias politic e ideologic, con un sol finalitate: un nove disveloppamento del montanias.

Quando al termino de 2002 le Anno international del montania finira, nos sera semper hic a laborar quotidianmente pro impedir que le montania mori e pro assecurar un futuro a nostre filios. Pro nos, homines de montania, cata anno, desde semper, es le "Anno del montanias". 

Articulo per le revista "Orobie".

Traducite e synthetisate per Luca Ghitti (un homine del montanias)