-----------------
3 CIVILISATIONES
-----------------
3.1 Civilisationes chinese e russe
Stan 981125:
Io spera que le chinese non proseque un politica de
expansion territorial e cultural, e le mesmo pro le
civilisation russe, que non es purmente europee, ben que
illo ha essite influite per su contactos con le occidente.
(Le russo contine numerose parolas latin e francese e
italian in origine).
3.1.1 Le cultura russe non differe multo plus de illo de
Europa occidental que illo in Grecia
Le russo ha differente conceptiones de governamento,
religion, e commercio
Russia es grande
Kjell 981126:
Kjell R: A mi aviso le cultura russe non differe multo
plus de illo de Europa occidental que illo in Grecia. Il
es clar que in nostre tempore Russia es in un deplorabile
stato post 70 annos de communismo, ma il es un
extrememente periculose error, si on non recognosce que
russia face un parte del cultura europee. Il ha un
periculo in isto que le experientias es multo differente.
Io ha pensate de isto quando io audi de _consultos_
occidental qui vade a Russia pro inseniar economia de
mercato.
Io pote observar le turbulentias que le micrissime
passettos de disstatalisation crea ci in Svedia! Le
population non comprende "pro qual cosa?" Isto tombeva a
me como un fulmine quando io legeva le manuscripto de mi
filia in re le libere mercato de habitatos in Russia!
(Concerne appartementos e casas (villas), que debe esser
privatisate.
Pensa, quando un altere persona, in le administration,
decide ubi e como tu pote viver. Tunc tote tu orientation
in le vita es un altere co si tu pote ipse decider que
facer e quando. In un certe situation politicosocial isto
pote esser practic, ma io senti que isto pote haber
effectos detrimental.
Interlingua esserea un fantastic beneficio pro Russia e le
partes de Europa apud illo.
Stan 981125:
Mais le russo ha differente conceptiones de governamento,
religion, e commercio.
Kjell 981126:
Kjell: Si, justo, e per un LARGE intercambio cultural per
medio de interlingua on poterea amplificar le impressiones
mutual. Nos ha ci in le occidente etiam MULTO a apprender
de Russia. Il nunquam es assi - e il nunquam debe esser
assi - que un apprende e un altere es le alumno. Nunc toto
isto occurre via le anglese, e le imagines de comparation
que on ha es illos del Statos Unite. Isto es tanto mal como
quando on durante le communismo probava imitar toto russe,
e del extero il habeva le impression que tote le paises
"communista" era simile. (Plus de isto in un futur
message).
Stan 981126:
Con respecto a Russia, illo es, secundo mi fontes, un
civilisation dividite. Su intellectuales es ben
europeizate, mais su vaste population non es. Ultra le
region de Russia west il ha gentes islamic e asiatic que
es tante difficile a assimilar al societate orthodoxe
russe como es le europee. Le communismo esseva un
experimento in europeizar Russia, e illo habeva
fallite -- io ORA pensa. Le grande experimento de Peter le
Grande in europeizar Russia non jammais ha totalmente
succedite.
Kjell 981130:
Es il possibile dicer que le facto que nos pensa que le
cultura russe tanto differe del cultura europee es proque
le pais es tanto grande. Durante alcun annos de mi
infantia vivite in le terrenas rural circum Uppsala, io
era in un ambiente in le qual nulle persona parlava un
lingua estranier. Forsan si le rura svedese era tanto
grande como le russe, on etiam dicerea que le urbes es
populate per un ELITE culturate e in le rura habita un
populo con un totalmente altere cultura! Forsan le grandor
rende Russia tanto differente.
3.1.2 Le minoritates in Russia
Allan 981206:
Le gruppas ethnic in Russia (Le total population es ca.
149 milliones):
81.5 % russos, 3.8 % tataros, 3.0 % ukrainianos,
1.2 % tchuvassos, 0.9 % bashkiros, 0.8 % belarussos,
0.7 % moldavianos, 8.1 % alteres
Le tchuvassos son un nationalitate interessante.
Originalmente illes era appellate bolgaros. Le tchuvassos
son un mixtura de fenno-ugrianos e turcos, ethnicamente
plus fenno-ugric, lingualmente totalmente turc.
3.1.3 Utopia: Interlingua era inseniate in omne le scholas
de Russia e le paises Nordic e Baltic
Kjell 981126:
Gode videva interlingua - ante toto - como un medio de
communication pro le mundo academic, si io ha ben
comprendite toto. Io vide interlingua como un medio de
communication pro cata persona qui lo vole.
Los que nos ha es un lingua. Un lingua pote esser usate
pro multe schopos per multe personas.
Lassa me pro un momento esser un poco utopic! Imagina, que
occurrerea, si interlingua era inseniate in omne le
scholas de Russia e le paises Nordic e Baltic! In ille
caso le contacto inter nos e le russos esserea MULTO,
MULTO melior! Memora que io pote in un tempore de circum
40 minutas volar a S:t Peterburg! In un tote altere urbe
con un totalmente altere cultura, ubi mesmo le nomines del
stratas es difficile a comprender, si on non sape le
alphabeto russe! Io parla un poco de russo, ma le
plus-parte de mi compatriotas debe servir se de un plus o
minus sonor anglese. O imagina que io sede in un avion un
poco plus de minutas e atterra a Riga, ubi io debera
servir me de anglese, malgrado que le equales de mi etate
pote servir se del politicamente non plenmente correcte
russo! Qual adjuta de un neutre interlingua!
Certo le discussiones inter le parlatores de varie linguas
poterea esser multo plus pacific e crear un multo melior
medio de collaboration.
Stan 981127:
Kjell,
Vostre disquisition super le possibilitates utopian de un
lingua auxiliar es ben rationate -- pro iste puncto de
vista. Mais on pote reimplaciar "interlingua" con
"esperanto" e le resultato es le mesme. Le puncto de vista
utopian es un addition al idea de un lingua auxiliar e
plus un consequentia imaginate de su usage. Io admitte al
fortia del ideal utopian de un mundo unite, in parte per
parlar un lingua.
Iste ideal esseva le idea de multe intellectuales europee
al initio de iste seculo, e le esperanto ancora porta le
ideal in iste regardo. Mais le idea presuppone que le
fortias de globalization per le expansion del civilisation
europee (que include le Statos Unite, le altere Americas,
Australia, ubicunque le populos europee ha vadite), va
succeder in totalmente europeizar le mundo. Possibilemente
isto ancora va occurrer. Mais realisticamente on debe
recognoscer altere civilisationes in le mundo que va
resister le europeization.
Solmente un minor alteration del provisiones del oleo in
le 21me seculo, e le fortia del Europa e le Americas va
diminuer, e un nove arabismo va elevar se. O le chinese
vole expander lor horizontes. Eventualmente il va haber un
chinese imaginative qui va inventar un chinese basic in
litteras phonic, non necessemente roman, que va haber un
grammatica simplificate--pro tote le mundo.
Kjell 981130:
Imagina lo que occurrerea si cata infante russe habeva
apprendite interlingua, e imagina al mesme tempore que
occurre, si tal cata infante scholar russe habeva
apprendite esperanto, e face vostre proprie conclusiones.
Ecce un poco de adjuta:
Cata svedese qui ha studiate un poco de francese, pote
comprender cata persona del juvene generation. Russia
darea tremendemente, e non solo consumarea consultos
occidental como nunc. Malgrado su deplorabile stato
presente, Russia ha multo pro apprender al mundo circum
illo, e con vostre permission de esser un poco plus
utopic, io es convincite que per un libere multilateral
intercambio - ubi interlingua pote jocar un importante
rolo - Russia poterea solver su problemas multo plus
rapido quam nunc, quando ille pais tenta imitar patronos
del Statos Unite e paises europee occidental sin le
possibilitate de ruminar le impressiones secundo su
proprie preconditiones.
Per isto io finalisa mi excursos in le mundo utopic de
imaginationes, retorna al frigide quotidianitate, e
constata que MULTE PERSONAS jam sape interlingua, le
latino moderne pro gente moderne.
3.1.3 Gode habeva le philosophia que linguas es
disseminate per fortias nonlinguistic social
Stan 981127:
Gode habeva le philosophia que linguas es disseminate per
fortias nonlinguistic social. E quando iste fortias es
debile, le successo non es guarantite. Le utopianismo es
un fortia, mais debile contra le fortias de civilisationes
ancian in lucta con le un le altere. Usa interlingua ubi
illo ha valores practic. Como un lingua de Europa pro
tote le Europa, illo ha plus ration de esser que in altere
partes del mundo, ben que ubicunque le civilisation
europee se expande, interlingua pote sequer.
3.2 Le civilisation islamic
Stan 981125:
Le civilisation islamic anque se basa super differente
conceptiones de governamento, religion, commercio, e
lingua commun (arabic), e un sonio a reganiar su
dominantia perdite in le affaires mundial.
Kjell 981126:
Le islam ha le mesme fundo que le christianismo e
judaismo. Durante que le christianismo cambia - post un
revelation de Deo al apostolo Paulo - le regulas del
mangiar, le islam e le judaismo los retene. Isto pote
esser le principal problema, sed solmente si on vole facer
uno.
Il ha etiam habite tal currentes in le christianismo, e le
Baha'i previde specie de theocratia, si io ha comprendite
lor explicationes ben. Lassa me continuar mi utopismo: Si
interlingua esserea inseniate in le paises arabe, isto
significarea un plen revolution inter ille populos e les
del occidente.
Finalmente ille ipse poterea explicar lor punctos de vista
in un pur lingua international.
Quanto al arabe como lingua international, on debe memorar
que lo que on scribe es plus o minus arabe classic, arabe
del Qur'an con certe adaptationes, que io non es
competente de exemplificar. Il es como si le latino era le
sol lingua scripte in Europa, un situation que solmente
pote gauder un profesor de latino. Io dice
uuuuufffffffffffff!!!!!!!!!!!!!
3.2.1 Le invasiones de tataros a Finlandia
Kjell 981126:
Desde le 19-e seculo il ha existite un moschea in Helsinki,
e il vive tataros in Finlandia que ancora es moslemes e es
- quanto io sape - ben adaptate al vita in Finlandia. "Sape
tu plus de isto, Allan?" Il habera differente
civilisationes si nos los provoca. Nos habera preferentias
auto-realisante.
Allan 981206:
In 1577 Finlandia habeva un invasion terribile de tataros.
Le armea del czar russe, Ivan IV le Terribile (Io ha in mi
libro de historia un pictura italian con texto: "IOVAN
BASILLI GRA DVCA DI MOSCOVIA"), assediava Tallinn, le
ultime guarnition de Svedia in Estonia. Durante le assedio
le hiberno era multo frigide e un banda de cavalleria tatar
de armea russe veniva super le glaciate Golfo de Finlandia.
Le tataros totalmente destruiva le vicinitate de Helsinki,
includente le municipilitate Sibbo/Sipoo (le loco del
nascentia de mi marita). Quasi le tote population era
massacrate salvo illes qui esseva prendite como
captivos. Un truppo de cavalleria finlandese sub capitano
(ratsumestari/ryttmästare) Matti/Martin Boije destrueva un
banda de tataros e alicun altere tataros con su captivos
se necava. Nostre filia Pia scribeva in schola un essayo
meritari de iste incursion de tataros. Tallinn era salvate
per defensa heroic de Henrik Klausson Horn e Karl Henriksson
Horn, patre e filio.
Il es possibile que etiam nostre filia (e io) ha sanguine
tatar. Le 16e seculo Finlandia habeva un regina polonese,
Katarina Jagellonica, actualmente princessa de Sforza, un
princessa semi-italian. Durante iste tempore mi region de
nascentia, Sud-Ostrobothnia, habeva un guarnition polonese,
inter illes cavalleria tatar. Mi grandpatre e filia ha un
color jalne in su oculos que es multo rar in Finlandia e
le estranieros sovente dice que nostre filia appare como
un tataressa...
Le secunde "invasion" de tataros a Finlandia occurreva in
le 1880'es quando un mercante tatar veniva a Finlandia e
scribeva a casa que Finlandia era un mirific pais. Ca.
1000 tataros se domiciliava a Finlandia. Le tataros ha in
Finlandia un multo bon reputation e nos ha nunquam habite
alicun difficultates con illes. Era duo chachistos
prominente, le fratres Saadetdin. Nostre filia ha un parve
tataressa in su schola de ballet, Aydil Aynetdin. Nostre
filia meraviliava proque un chauffeur de autobus era multo
amical con illa. Plus tarde ille diceva que le parve Aydil
era le filia de su fratre.
Le tataros in Finlandia ha meraviliosemente preservate su
cultura e religion in despecto de su parve quantitate.
Le tataros finlandese ha venite ex le region de Kazan. Le
grande citate de Kazan era fundate in 1437 per Ulu Muhmed,
le khan del Orda Auree. Kazan e le Orda Auree de tataros
era un vicino multo periculose a Moskva e solmente in 1550
Ivan le Terribile submitteva iste stato magnific.
Postea le collapso de communismo in Russia Tataristan ha
devenite un stato quasi independente in Russia. Nunc etiam
le tataros finlandese habeva aperite contactos con
Tatarista, studentes de Finlandia studia in le universitato
de Kazan e alicun tataros ex Tataristan ha studiate in
Finlandia. Le tataros son turcos con sanguine mongolic e
illes son moslemes. Lor religion e moscheas nunquam ha
disturbate le finnos. Al contrario, le finnos ha semper
dicite que le tataros son multo honeste como mercantes
proque illes son moslemes. Le tataros in Finlandia (e in
Tataristan?) se appalleva turcos e etiam le finnos
appalleva illes turcos. Illes parla un lingua que es multo
proxime a turc.
3.2.2 Le islam in Finlandia
Allan 981208: In addition al tataros hodie il es altere
moslemes in Finlandia, primarimente le fugitivos ex
Somalia, Kurdistan e Bosnia. Le islam non causa problemas
in Finlandia sed on debe prender in consideration que le
quantitate de moslemes in Finlandia es multo parve.
3.3 Le linguas son disseminate primarimente super le
dorsos de altere vehiculos social. Conflictos inter
civilisationes va limitar le possibilitates de un
sol lingua pro le mundo. Le vision esperantic es le
vision de un europeo, frequentemente socialistic,
extendite a tote le mundo
Stan 981125:
Io opina que linguas es disseminate primarimente super
le dorsos de altere vehiculos social, e le conflictos inter
civilisationes va limitar le possibilitates de un
sol lingua pro le mundo. Le vision esperantic es le
vision de un europeo, frequentemente socialistic, extendite
a tote le mundo, e io crede que tal conceptiones va
incontrar le resistentia de altere civilisationes in le
mundo.
3.3.1 Europa unite
Stan 981125:
Illo es un sonio belle, mais non multo realistic. Plus
realistic es le possibilitate de un Europa unite -- ben que
mesmo illo es ancora problematic. Mais durante que le
civilisation europee continua a haber vitalitate e
influentia in le mundo, interlingua va haber un loco,
specialmente si europeos continua a parlar in plure
linguas.
3.4 Conflictos inter le civilisationes
HUNTINGTON Samuel P. The Clash of Civilizations and
the Remaking of World Order
Stan 981130:
Con respecto a mi classification de Russia como
representative de un civilisation distincte del
civilisation europee (le "west"), io es influite per un
libro titulate "The Clash of Civilizations", cuje autor,
le nomine io oblida
----------------------------------------------
HUNTINGTON Samuel P - vide infra. Allan 981206
----------------------------------------------
(Io ha prestate le libro a mi filio).
Le autor es un contributor al deliberationes del Consilio
super Relationes Estranier e su jornal Foreign Affairs.
In iste respecto su opiniones es importante proque illos
influentia un centro importante de opinion in iste
campo. Mais su argumento es que il ha plure
civilisationes major in le mundo, in competition, e que
con le melioration economic del regiones continente
iste civilisationes, illes va reasserer se
accrescentemente in le proxime seculo.
Su analyse del civilisation russe nota que illo es a vices
dividite inter le west e su proprie civilisation centrate
super le ecclesia orthodoxe russe. Le civilisation
europee pare identificate per le extensiones del ecclesia
catholic roman e le ecclesias protestante. Isto non es
a dicer que iste ecclesias es tanto importante hodie in
definer le civilisation, mais historicamente le frontieras
de iste civilisation ha essite extendite per le
extension de iste ecclesias per le mundo. Polonia,
Lituania, Finlandia, Czech Republic, Croatia, e plure
alteres ubi o le Ecclesia Roman o le protestantismo ha
essite dominante, es parte del civilisation europee (e
equalmente le paises del hemisphero occidental, Australia,
Nove Zelanda). Le Phillipinas es problematic.
Le populos in iste varie civilisationes es differente
in lor vision del mundo, le scopo de lor aspirationes, lor
conception del vita quotidian, lor religiones. Ben que le
civilisation europee ha habite un major influentia per le
mundo del seculo 20e, si le poter economic accresce in
India, China, Russia, le mundo islamic, nos va vider que
lor civilisationes va reasserer se contra le civilisation
europee.
3.4.1 Nulle conflictos inter le ecclesias lutheran e
orthodoxe in Finlandia
Allan Kiviaho 981206:
Le libro es:
HUNTINGTON Samuel P
The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order
Simon & Schuster Ltd, 1997.
ISBN 0-684-81987-2
[Henry Kissinger: "Uno del plus importante libros publicate
desde de fin del guerra frigide"]
Casualitatemente io ha continuate de leger isto libro desde
alicun septimanas. Io habeva illo in London e io lege illo
in traino a mi viage al travalio e ante que io me addormi.
Le libro multo me place quamquam io non comprende o accepta
tote que es scripte in iste libro.
Sr. Huntington tira un linea distinctive inter le culturas
catholic/protestantic e orthodoxe. In Finlandia nos habe
ca. 55 000 orthodoxes (e 4 290 000 protestantes).
In %
Anno Lutheranos Orthodoxes Alteres Non-religiose Non sapite
1920 98.1 1.6 0.3 0.03 -
1950 95.1 1.7 0.4 2.7 0.1
1980 90,3 1,1 0,7 7,8 0,1
1995 85,8 1,1 1,0 12,1 0,0
1996 85,7 1,1 1,0 12,2 0,0
In Finlandia nos ha nulle conflictos inter le varie
ecclesias christian. Sed on debe admitter que le ecclesia
lutheran ha persequite le orthodoxes (principalmente le
carelianos) durante le seculos passate. Un grande parte del
carelianos orthodoxe lassava Finlandia (= Regno de Svedia)
durante le 17e e 18e seculo e domicialava in le region de
Tver, Russia, 150-200 kilometros a nord-west de Moskva.
Le quantitate de Carelianos de Tver era ancora in 1965
130 000 sed hodie a pena un singule de illes parla finnese
(careliano).
Sed durante le Guerra Hibernal (1939--40) cata uno
orthodoxe, etiam le russos, abandonava Carelia e fugiva a
Finlandia proprie ante le armea sovietic. In le guerras
contra le Union Sovietic 1939--40 e 1941--44 Finlandia
perdeva su principal monasterio orthodoxe, Valamo, que
habeva loco a un insula in le grande laco de Laatokka
(Ladoga). Le monasterio de Valamo era fundate per le
monachos russe Sergei e Herman (German) ex Novgorod, in
1329. Le svedos vigorosemente persequeva le monasterio e in
1611 le armea svedo-finnese (In le guerras inter Svedia e
Russia le majoritate de truppos in armeas svedese
consisteva usualmente de finnos) sub Jacob De la Gardie
totalmente destruiva le monasterio e le monachos qui non
era massacrate fugiva a Russia.
Jacob De la Gardie nasceva in Tallinn 1583 e moriva
in Stockholm 1652. Su patre era un general francese
Pontus De la Gardie (1520--85). Le armea
finno-svedese sub Pontus De la Gardie capturava in
1581 le citate de Narva in Estonia e massacrava su
tote population (7000 viros, feminas e infantes).
Jacob De la Gardie occupava mesmo Moskva in 1610 e
Novgorod 1611--17. Proque su longe sojorno le
soldatos finnese comenciava le appella "Laiska
Jaakko" (Jacob Pigre) e cantava: "Lähtee suvi,
lähtee talvi, vaan ei lähde Laiska Jaakko" - Estate
vader, hiberno vader sed Jacob Pigre non vader ...).
Quando Petro Grande (Piotr Velikii) recapturava Valamo on
reedificava le monasterio in 1719. Le monasterio obteneva
le stato del monasterio de prime classa ("Hram") in 1821,
un honor enorme. Como maximo le monasterio de Valamo habeva
1300 monachos, russos, carelianos e ingermanlandianos
(finnos e carelianos que habita al sud de Sankt Peterburg).
In 1939 quando le armea sovietic attaccava Finlandia le
monasterio era evacuate a Finlandia proprie. In Heinävesi
on fundava "Uusi Valamo" (Nove Valamo) ubique on placiava
etiam le monachos de Petsamo e Konevitsa. "Jumaläidin
ihmeitä tekevä ikoni" (Le icone miraculose del Matre
Divin) de Konevitsa, que era apportate ex Athos, Grecia,
durante le 1390s, es un del plus preciose reliquias del
ecclesia orthodoxe in le tote mundo. A proposito, le 1794
le monasterio de Valamo inviava missionarios a le Aleutes,
un parte del USA desde 1867, a presso de Alaska.
In 1941 le armea finlandese recapturava le parte finlandese
de Laatokka e le insulas de Valamo. A Mario io vole dicer
que le torpedines italian battaliava al Laatokka e del su
parte etiam defendava le insulas Valamo. Postea le Secunde
Guerra Mundial le monasterio de Valamo totalmente decadeva
sed nunc le russos ha comenciate le reedification del
monasterio.
Durante iste seculo le attitude del ecclesia lutheran e le
tote population de Finlandia al ecclesia orthodoxe ha
essite le bonissime. Le omne ecclesias ha un proxime
cooperation. Le musica del ecclesia orthodoxe es
extrememente belle, il es superhuman. Quando le famose
choro del monasterio de Solovetsk ex Russia visita
Finlandia, ubique le ecclesias son plen al ultime sede e
solmente un pauc minoritate del visitores son orthodoxe.
Secundo Samuel P. Huntington le frontiera del lucta inter
le civilisationes catholic/lutheran e orthodoxe va inter
Finlandia e Russia. Le religion per se ha necun parte in
iste lucta (Probabilimente etiam Huntington non intende
illo exactemente). Sed le ecclesias orthodoxe finlandese e
russe ha recentemente habite un lucta quando le ecclesia
orthodoxe de Estonia (Un magnific cathedral orthodoxe sta
alicun deces metros de parlamento de Estonia ... In le
centro de Helsinki sta un grande e belle cathedral
orthodoxe, le Cathedral de Uspenski) lassava le
patriarchato de Moskva e se placiava sub le patriarchato
de Finlandia, que es sub le metropolitano de
Constantinopole (Istanbul, Turchia). Le patriarchato de
Moskova temporarimente secava su relationes al patriarchato
finlandese.
|
