Paolo Castellina wrote:
> Car amicos,
> nos interlinguistas es reunite hodie in le citate de Focsani
> pro nostre conferentia. Isto es le prime possibilitate que
> nos ha de connecter nos con Internet gratias al citate de
> Focsani. Nos habeva interessante discussiones.Tamen le
> tempore hic es extrememente calide!
> Per favor, si vos vole mandar un message a nos, simplemente
> responde a iste littera per INTERLNG, e nos lo legera le
> proxime dies.
> Gratias e a reaudir.
>
> Paolo e tote le alteres...
> _______________________________________________________
> Get Visto! Groups, event calendars, email, and more...
> Check it out @ http://www.visto.com/info
d[990726] x[Allan Kiviaho] KivA-97Q
s[Pamphilia]
Car sororitate e fraternitate de Dracula!
Le ultime salutes ab Finlandia!
Ecce mi "Pamphilia" modificate post le
recommendationes de Ensjo. Sin le parte finnese.
In caso alicuno es interessate e ha un pauc extra
tempore illac in Focsani.
------------ o0o ------------
INTERLINGUA - EUROOPPALAISEN SIVISTYKSEN YHTEISKIELI
INTERLINGUA - LE LINGUA UNIVERSAL DEL CIVILISATION EUROPEE
Allan Kiviaho
Suomen Interlinguayhdistys r.y.:n (SILY) puheenjohtaja
Presidente del Association Finlandese pro Interlingua (AFIL)
1999-04-09 -- 1999-05-04 -- 1999-07-26
=========================
P A M P H I L I A
PAMPHleto pro InterLInguA
=========================
Contento
1 UN MONETA, UN LINGUA
1.1 Non-communication
1.2 Anglese como lingua franca
Defectos del anglese
1.3 Le legato cultural
greco-roman de Europa.
Le feritate europee.
Latino, le fundamento de
nostre commun lingua de usage
1.4 Le hegemonia de tres linguas
1.5 Kalabalik de Oulu
2 UN COMMUN LINGUA DE USAGE!
LINGUA UNIVERSAL DEL CIVILISATION
EUROPEE
2.1 Linguas artificial
2.2 Esperanto. Le defectos de
Esperanto
2.3 Linguas universal natural
3 INTERLINGUA - PRIMUS INTER PARES
3.1 Lingua natural
3.2 1951 - Le anno de nascentia
de Interlingua
3.3 Le principios principal de
interlingua
3.4 Un singule lingua commun,
interlingua, es necessari
pro Europa prospere
3.4.1 Le administration del
Union Europee
3.4.2 Non-communication e
supercommunication
3.5 Le beneficios del lingua
universal in varie brancas
3.5.1 Documentation de commer-
cio e traffico de mer-
cantias. Logistica
3.5.2 Traffico de passageros.
3.5.3 Posta.
3.5.4 Taxation.
3.5.5 Administration e jus-
titia. Cooperation in-
ternational de policia
3.5.6 Juridica de negotios e
contractos
3.5.7 Servicios sanitari.
3.5.8 Le scientias e
technologia
3.5.9 Cultura. Le cambio del
obras litterari
4 IMPLEMENTATION DE INTERLINGUA
COMO LE LINGUA PAN-EUROPEE
4.1 Le parve paises de Europa
4.2 Germania e Francia
4.3 Inseniamento de interlingua
5 INTERLINGUA E LE LINGUAS
NATIONAL
5.1 Interlingua e Russia
Alphabeto cyrillic
5.2 Interlingua e le paises
exter-europee
5.3 Interlingua e le Americas
6 INTERLINGUA E ANGLESE
Postscripto - "Pamphilia"
-1------------------
UN MONETA, UN LINGUA
--------------------
Le Union Europee ha nunc le moneta
commun, euro. Totevia, pro
competer in conditiones equal con
le altere grande blocos economic
on ha besonio de un singule lingua
commun operative.
Un tendentia general in le mundo es
que le anglese devenirea le
lingua commun. On tene in le
Union Europee como un alternativa
un hegemonia de tres linguas.
Iste linguas son anglese, francese
e germano.
On ha scripte multo super le facto,
que le usage del linguas national
face le administration del Union
Europee desperatemente embarassose.
Le situation deveni totalmente
impossibile post que le Union
Europee imbracia le majoritate de,
si non omne, statos de Europa.
1.1
Non-communication
-----------------
Como le laureato del premio
Nobel e esperantista Reinhard
Selten ha scripte, le plus grande
disavantage se eleva
ex le non-communication
inter le populos europee,
pro que non existe un
lingua commun pro libere e
facile communication.
Esserea un avantage enorme si le
parve e medie industria inter omne
paises europee poterea communicar
sin obstaculos lingual con alteres.
Le internet e le societate del
information plus accentua le
besonio del lingua commun.
Le movimento flexibile del
scientia e competentia professional
etiam presuppone un lingua
commun.
1.2
Anglese como lingua franca.
Defectos del anglese
---------------------------
Anglese como "lingua franca" del
Europa continental esserea un multo
mal solution. Su pronunciation es
diffuse e le facto que il ha nulle
explicite coherentia inter le
pronunciation e scriptura in angle-
se face le situation ancora pejor.
one = wan
done = dan
sed
gone = goon
phone = foun
tough = taf sed dough = dou
weak = wiik (kuten/como week)
threat = thret
treat = triit
steak = steik
wear = weö
Il non suffice que in anglese
e.g. inter scriptura e
pronunciation prevale un chaos
anarchic sed, in plus, in anglese
le pronunciation del vocales es
obscur e turbide. In le linguas de
Europa continental le vocales son
in le majoritate de casos
pronunciate clar- e distinctemen-
te. Vamos comparar le numerales
ordinal de anglese e interlingua.
Englanti/anglese Interlingua
---------------- -----------
first (fööst) prime
second (secn'd) secunde
third (thööd) tertie
fourth (footh) quarte
Quando un americano o britone
viagia in Europa continental, ille
frequentemente demanda:
"Ortographia lo, per favor!".
Un vaste utilisation de anglese in
Europa continental compellerea a
anglificar nomines de personas e
localitates.
Si un americano demanda de
ivalonese, ex ubi ille es per
nascentia e recipe como responsa
"from Ivalo", le americano
pensa in su mente "Well,
from Eevalo" (o "Eevaloh"). Si
ille vide le nomine
scripte, ille dice: "Ou, ai
sii, from Aivalou".
1.3
Le legato cultural greco-roman
de Europa. Le feritate europee.
Latino, le fundamento de nostre
lingua common de uso.
----------------------------------
Le plus importante es que nos
preserva nostre legato cultural
e nostre feritate europee e non
converte a un colonia lingual de
un continente estranie.
Nostre civilisation se funda
sur le legato
greco-roman.
Dunque il es natural que etiam
nostre lingua commun de uso se
funda sur le latino que anque
media a nos elementos del
civilisation hellenistic.
Opiniones ha apparite que
on de novo deberea comenciar
usar latino classic como le lingua
commun de uso in Europa.
Totevia, on debe admitter que
iste lingua nobile de Iulius Caesar,
Cicero, Vergilius etc. es nimis
complicate e archaic pro le necessi-
tates del mundo de nostre dies,
benque il es multo recommendabile,
que multes legerea al minus
un breve curso de latino, in
addition que le recerca de
latino e antique remane vivide in
le universitates in Europa e
que "Nuntii Latini" continua su
emissiones. Villa Lante in Roma
es un forte contribution del
populo finlandese pro conservation
del cultura antique.
1.4
Le hegemonia de tres linguas
----------------------------
Un idea que recipe supporto
crescente in le Union
Europee, es le "hegemonia de
tres linguas". Iste linguas esserea
anglese, francese e germano.
Tal triumvirato hegemonistic
es a pena attractive
al altere nationes de Europa. Tres
varie linguas es ancora innecesse-
mente multe e il da un avantage
exorbitante a alicun nationes in
detrimento de alteres.
1.5
Kalabalik de Oulu
-----------------
Le problema lingual del Union
Europee assumeva tractos grottesc,
mesmo tragicomic, jam in le
prime die del presidentia de
Finlandia 1999-07-01.
Finlandia habeva decidite que in le
incontro non official del ministros
de industria del Union Europee in
Oulu le proprie linguas del labor
esserea anglese, francese e
sed non germano.
Le cancellero federal de Germania,
sr. Gerhard Schröder, demandava in
su lettera al prime ministro de
Finlandia, Paavo Lipponen que
germano deberea haber un stato
official in le incontro.
Post que le prime ministro Lipponen
habeva respondite refusante Germa-
nia declarava que illo quitarea su
participation e boycottarea jam
altere incontros ubi Finlandia
esserea hoste e ubi germano non
haberea un stato equal con anglese e
francese.
Etiam Austria se univa al iste
boycott lingual e reprendeva su
representantes benque illes jam
habeva arrivate al citate de Oulu.
Le position de Finlandia era que si
alicun nove lingua esserea accep-
tate in incontros non official del
Union, etiam alicun alteres
comenciarea a demandar le mesme
privilegio.
Le scopo finlandese es mantener le
numero de linguas operative in le UE
al minimo. Bon!
- E qual es le minimo de linguas?
- Un!
- Assi, un lingua!
- Qual lingua?
- Interlingua!
-2----------------------------------
UN LINGUA COMMUN DE USO!
LE LINGUA UNIVERSAL DEL CIVILISATION
EUROPEE
------------------------------------
Obviemente, le plus rational
solution al Babel lingual del
civilisation europee esserea le
adoption de un lingua commun
de uso, LE LINGUA UNIVERSAL DEL
CIVILISATION EUROPEE,
interlingua.
Le requirimentos de tal lingua
esserea:
1. Neutral, un lingua national
de nulle stato.
2. Il se basa sur le legato
cultural greco-roman
de Europa.
3. Facile, sed totevia satis
efficiente in expression.
2.1
Linguas artificial
------------------
Le idea de linguas artificial ha
attrahite alicun personas desde
seculos e on ha presumibilemente
developpate quasi mille de illos.
I.a. tal philosophos famose
como Descartes (1596-1650) e
Leibnitz (1646-1710) ponderava le
lingua artificial.
Le prime lingua artificial que
ganiava signification
international, era volapük que era
developpate per Martin Scleyer, un
pastor german, in 1879. Iste lingua
es vermente multo artificial, como
jam su nomine demonstra:
Vola = World (mundo)
Pük = Speak (parlar)
2.2
Esperanto- Le defectos de Esperanto
-----------------------------------
In le anno 1887 Ludowik Zamenhof, un
oculista polonese, developpava un
lingua artificial que ille
nominava "Esperanto". Esperanto es
le plus diffundite de omne linguas
artificial e illo ha ancora un
quadro ardente de supportatores.
Esperanto ha tamen un pluraritate de
defectos seriose, como:
1. Esperanto tenta esser latinesc
per su apparentia general, sed
illo contine etiam parolas ex
altere linguas, selecte
arbitrarimente, como "shajni",
ex parola german "scheinen" =
"apparer",
"anstatauigi", ex parola german
"anstatt" = "in loco de".
Parolas arbitrari ex
varie gruppos lingual face
Esperanto nimis
bastardic.
2. Le fin de plural "j" es infortu-
namente selecte. Multe
litteras "j" al fin de parolas
(aj, ajn, oj, ojn) face
esperanto tautonomic
e visualmente fede.
Ecce un specimen, scripte per
Zamenhof ipse:
-------------------------------
Sur bronzaj postamentoj,
orbrilantaj kandelabroj etendis
siajn branchformajn brakojn,
staris arghentaj vazoj kaj
pokaloj, porchelanaj korboj kaj
kristalaj kloshoj, kovrantaj
grupojn da marmoraj statuetoj.
3. Benque Esperanto tenta apparer
principalmente latinesc,
Zamenhof adoptava phonemas que
non existe in latino.
Ille voleva rationalisar
le scriptura de Esperanto per
adoptar un littera pro cata
sono e vice versa. Iste
scopo era complite per usante
signos diacritic ("cappellos"
super le consonantes). Ille
abandonava alicun litteras
latin "inutile", como "q"
(= "k") e "x" (= "ks"),
e intertanto introduceva nove
litteras a pena trovabile
in altere linguas del mundo.
Il se tracta del consonantes
"c", "g", "h", "j" ja "s" con
le signo de accento circum-
flexo. Tal litteras son diffi-
cile de trovar in imprime-
rias e require configurationes
special in computatores. Pro
isto, principalmente in
Internet le esperantistas
mesme son frequentemente
fortiate a substituer tal
combinationes de litteras per
characteres. Le
"c-circumflexo", per exemplo,
pote esser trovate como "c^",
"^c", "ch" "^c", "ch" o "cx"
in paginarios de
internet, secundo le gusto
del scriptor.
4. Le conjunction "kaj" es un
specialmente mal selection.
Proque iste parola ex le greco
antique, inhabile e alien pro le
tempores moderne, quando il ha
latin "e" e "et"?
Anque "jes" (si) manca stilo.
5. Benque Esperanto es un honorabile
curiositate historic e
expressibile per se,
illo non face le honores de
nostre legato roman como
le lingua universal de Europa.
Pro isto illo es nimis grottesc e
caricatural.
Vamos comparar un clausula del
tractato de Maastricht:
ENGLISH
The community shall act within the
limits of the powers conferred
upon it by this treaty and the
objectives assigned to it therein.
In areas which do not fall within
its exclusive competence the
community shall take action in
accordance with the principle of
subsidiarity only if and insofar
as the objectives of the proposed
action cannot be sufficiently
achieved by the member-states and
can therefore by reason of the
scale or effects of the proposed
action be better achieved by the
community.
ESPERANTO
La Komunumo devas agi interne de
la potencolimoj, kiujn rajtigas al
ghi tiu chi traktato, kaj de la
celoj chi-traktate difinitaj al
ghi. En agadkampoj, kiuj ne trafas
en ghian solkompetenton. La
Komunumo devas agi lau la principo
de akcesoreco nur se, kaj ghis
tioma grado ke, la celoj de la
proponata agado ne sufiche
atingeblas de la membro-shtatoj
kaj sekve pro la amplekso kaj
efikoj de la proponata agado povos
esti pli bone plenumitaj de la
Komunumo.
INTERLINGUA
Le communitate debe ager intra le
limites del poteres conferite a
illo per iste tractato e le
objectivos assignate a illo hic.
In areas le quales non se trova
intra su competentia exclusive le
communitate debe ager de accordo
con le principio de subsidiaritate
si, e solmente si, le objectivos
del action non pote esser
sufficientemente complite per le
statos membros e dunque pote, a
causa del scala o del effectos del
action proponite, esser plus ben
complite per le communitate.
2.3
Linguas universal natural
-------------------------
Como ben note, le structura gramma-
tic del latino es extraordinarimente
intricate. In veritate le latino
classic era a pena usate del toto
como lingua quotidian.
Al fin del 19e e initio del 20e
seculo nasceva multe projectos
pro developpar neolatino, un lingua
que usarea parolas latin
con un grammatica multo
simplificate.
Le plus ben cognoscite de illos es
"Latino sin flexione" que era
developpate per Giuseppe Peano, un
famose mathematico italian.
-3------------------------------
INTERLINGUA - PRIMUS INTER PARES
--------------------------------
In 1924 Alicia Morris, filia del
multimillionario Vanderbilt, debeva
vader in un clinica. Ibi illa deve-
niva un esperantista enthusiastic.
Post recuperation illa contactava
alicun linguistas eminente
pro developpar un lingua universal
optime. Sub su financiamento
on fundava le IALA - International
Auxiliary Language Association.
3.1
Lingua natural
--------------
Post profunde recercas e
conferentias international
le IALA arrivava al conclusion
que le lingua universal deberea
esser proxime de linguas natural.
3.2
1951 - Le anno de nascentia de
Interlingua
------------------------------
Durante le secunde guerra mundial le
quartiero general del IALA cambiava
de Liverpool, Anglaterra, a New
York, le Statos Unite. In le phase
final le IALA era conducte
per un famose linguista francese,
prof. André Martinet, qui era recen-
temente selecte como membro de honor
de UMI (Union Mundial pro Inter-
lingua). Le travalio era finite per
dr. Alexander Gode, un germano de
nascentia, post que prof. Martinet
habeva cambiate al Universitate de
Columbia.
Interlingua era finite in
1951, quando le "Interlingua -
English Dictionary" con 27 000
parolas era publicate. In le mesme
anno era publicate le grammatica
"Interlingua, a grammar of the
international language", per
Alexander Gode e Hugh E.
Blair.
Durante que Esperanto era
developpate in curte tempore
per un linguista dilettante,
detra interlingua era
un pluralitate de linguistas famose
e un longe e profunde labor de
developpamento. Illo ha anque
essite supportate per abundante
financiamentos, extra Alicia Morris
(Vanderbilt) i.a. Carnegie
Corporation e Rockefeller
Foundation. Iste nomines represen-
ta le tres plus ric familias in le
historia del SUA.
3.3
Le principios principal de
interlingua
--------------------------
Proprie parolas de interlingua
son le parolas que
appare al minus in tres
del sequente quatro linguas:
Italiano, espaniol e portugese
conjunctemente, francese e anglese.
Como supporto in casos insecur
additionalmente germano e russo.
Le grammatica contine le characte-
risticas que appare in omne quatro
supra-mentionate linguas de fonte.
Ergo per exemplo le adjectivos non
concorda in genere e numero con le
parola principal, perque iste
characteristica es absente in le
anglese.
On tenta definir le formas final de
parolas, cuje radices son selecte
secundo le supra-mentionate
regula de 3/4, como objectivo
un forma prototypic de un specie
forma del latino popular (moderne
latino vulgar). Formas que
son typic solmente de un unic
lingua, como italiano, espaniol
etc. son evitate e
on se effortia a trovar formas
commun, un neolatino universal
como objectivo.
Le scriptura es quasi phonetic e
le pronunciation proxime le latino
classic. Interlingua es multo
vocalic e belle. Su rhythmo mesmo
majestatic es augmentate per le
regula romanic de antepenultime,
le accento es super le
antepenultime syllaba in le
parolas que fini con le
syllabas -le, -ne e -re.
3.4
Un singule lingua commun,
interlingua, es necessari pro
Europa prospere
-----------------------------
3.4.1
Le administration del Union Europee
-----------------------------------
Il es impossibile a administrar
le Union Europee satis habilemente e
democraticamente si un parte del
membros pote ager con su lingua
materne e le resto
non.
Un lingua universal que es un
lingua materne de necuno, offere a
omne le membros del Parlamento
Europee un possibilitate de devenir
un nove Cicero.
Nunc, a causas practic, un grande
parte del documentos del Union
Europee non son traducte al linguas
de multe paises membros e forsan son
disponibile solmente in anglese e
francese. Assi un considerabile par-
te e.g. del finnos non pote a tote
pena participar in processos de
preparation de directivas del Union.
Le prime ombudsman
in le Union Europee es un finno,
Jacob Söderman. Ille ha dicite
que le parte del finnos inter le
petitionaros ha essite inusualmente
grande proque illes ha potite
ager in lor lingua materne. Le
situation inter un finno e un greco
altera al contrario
quando le ombudsman
essera un greco. Dunque il
etiam ha nulle equal protection
juridic durante que on non ha un
lingua commun.
3.4.2
Non-communication e
supercommunication
-------------------
Assi, le nobelista Reinhard Selten,
quem le commissario del UE Emma
Bonino ha citate, ha scripte que un
del grande problemas in Europa
es le non-communication,
proque Europa es un Babel de
numerose varie linguas.
Un successo economic se funda al
que que in tote le area economic,
in iste caso Europa, omne interpri-
sas e lor clientes pote communicar
liberemente e facilemente in le area
de tote Europa. Multe interprisas
son parve, illes se non pote
tolerar le costos de corresponden-
tes qui possede linguas estranier.
Preterea il es un grande avantage,
si un specialista pote communicar
con un altere specialista
directemente sin mediation de un
interprete o correspondente.
Le SUA ha le grande avantage que
illo ha un singule lingua commun,
anglese. Europa debe obtener le
mesme situation, etiam nos debe
haber un singule lingua commun,
alteremente nos ha un nimis grande
handicap si comparate con le USA.
Nos pote naturalmente adaptar
anglese como nostre lingua commun,
sed nos non debe abandonar nostre
feritate super nostre legato
cultural greco-roman.
Vamos esser romanos - ROMANI
SUMUS! - non un colonia lingual del
Statos Unite de America.
Germano o francese como le "lingua
franca" darea a illes un position
nimis hegemonic. An accepterea
le franceses - e russos - que
germano esserea le lingua
universal de Europa? A pena.
Interlingua como le lingua commun
de Europa alterarea Europa como un
continente babelic de non-communi-
cation a un continente de
supercommunication.
Le beneficios del lingua commun pro
Europa esserea enorme. Il es facile
imaginar que il significarea si on
poterea tractar in tote le Europa
le sequente casos con un singule
lingua que omnes completemente
possederea.
3.5
Le beneficios del lingua universal
in varie brancas
----------------------------------
3.5.1
Documentation de commercio e
traffico de mercantias. Logistica
---------------------------------
Si on poterea presentar tote
documentation del personas,
mercantias, posta e moneta
in singule lingua, interlingua.
le sparnios esserea
gigantesc!
3.5.2 Traffico de passageros.
3.5.3 Posta.
3.5.4 Taxation.
3.5.5
Administration e justitia. Coope-
ration international de policia.
---------------------------------
Il esserea importante si
on poterea expedir le documentos
del Union Europee al statos
membros usque al nivello local,
sin tempore-consumente procedimen-
tos morose de traduction. Illo
esserea possibile si omne
documentos esserea publicate e
distribuite con solmente un singule
lingua, interlingua. Cata stato e
municipalitate pote, naturalmente,
traducer los al lingua national,
si illos vole.
Enorme esserea etiam le avantage
obtenibile si on haberea solmente
un lingua in processos
judiciari a nivello
international.
3.5.6 Juridica de negotios e
contractos
3.5.7 Servicios sanitari.
3.5.8
Le scientias e technologia
--------------------------
Le lingua commun enormemente faci-
litarea le mobilitate del labor e
competentia e su installation
in un altere pais.
Le manuales pro installation,
utilisation e mantenentia
esserea in le mesme
lingua.
Quando hodie le ingenieros ex uni-
versitates sovente sufficientemente
possede linguas pro travaliar al
estraniero, le consummate uso de
un gruppo multo importante es impe-
dite per manco del sapientia
lingual. Iste gruppo consiste de
technicos e obreros specialisate.
Un lingua pan-europee, maestrate per
cata europee, esserea
multissime utile anque
al specialistas technic
qui non ha education de litteras. In
Finlandia, pro exemplo, il ha un
grande quantitate de technicos
e specialistas, cuje
habilitates professional non
son totalmente exploitabile a causa
del difficultates de comprender ma-
nuales in linguas estranier. Si
firma europee haberea besonio
de scriber su manuales solmente
in un singule lingua, interlingua
(e in anglese pro clientes
extra-europee), qual
sparnios e qual stimulo a
efficacia!
Le supercommunication darea a
Europa nove dynamica, per le qual
illo poterea recapturar un
parte del hegemonia absolute,
que le SUA ha ganiate
pro exemplo in informatica e altere
areas de alte technologia.
3.5.9
Cultura. Le cambio del obras
litterari
----------------------------
Naturalmente il es optime
leger litteratura
estranier in linguas original, sed
illo es frequentemente impossibile
in practica. Si on ha besonio
de traducer obras litterari
solmente a un lingua estranier -
interlingua, un lector finlandese
poterea haber le chance de leger
multo plus obras albanese
quam solmente los
de Kadarë.
-4--------------------------------
IMPLEMENTATION DE INTERLINGUA COMO
LE LINGUA PAN-EUROPEE
----------------------------------
Il es possibile de acquirer
fluentia satisfactori in interlingua
in menses durante que il demanda
annos apprender un lingua national.
Item centos de milliones de homines
pote comprender interlingua scripte
a prime vista: Le parlatores de
linguas neolatin e al minus tal
anglophonos qui ha medie
o plus alte education
general.
Totevia il deberea esser obvie que
le rapide implementation de inter-
lingua, e.g. in cinque annos,
demanda un firme voluntate politic.
On debe obtener sufficiente
fortias cultural e politic
detra iste idea. On debe
haber multe besonio practic e
euro-patriotismo passionate
pro arrestar le menaciante
diluvio de anglese.
4.1
Le parve paises de Europa
-------------------------
Hic le parve paises ha un rolo
importante. Illos deberea se alliar
detra le lingua commun de
civilisation europee, interlingua.
Il es exactemente in lor interesse
opponer se contra hegemonia de un
parve gruppa de grande statos.
Isto concerne omne parve
paises, sed le question es
acute re iste paises que jam
son membros del Union Europee
o in processo de devenir tal.
Como le paises scandinave, le
paises baltic, Czechia, Hungaria.
Un pluralitate de altere paises
importante son non mentionate hic.
Un grande victoria pro le causa
del parve nationes esserea si on
obtenerea detra le interlingua tal
gigantes del europeismo como
Lennart Meri, le presidente de
Estonia, e Vaclav Havel, le
presidente del Republica Czec.
4.2
Germania e Francia
------------------
Le Union Europee se torna principal-
mente circum le axe Germania -
Francia. Iste potente statos in le
structura europee son grande allia-
tos sed etiam rivales. Un tendentia
es que le omne germano e
francese possederea
germano e francese, de maniera que
tal linguas esserea automaticamente
de facto le sol linguas de usar del
Union Europee. Omne altere paises
deberea resolutemente opponer se a
tal developpamento. Como
etiam le hegemonia de tres linguas
(anglese - germano - francese).
Obtener Germania detra le interlin-
gua esserea un grande victoria. Illo
poterea esser connectite anque al
renascentia del Liga de Hansa in
un forma o un altere.
4.3
Inseniamento de interlingua
---------------------------
Il es nulle grande problema educar
sufficiente multe inseniatores de
interlingua pro scholas europee.
E.g. in Finlandia super toto le
inseniatores de anglese, francese e
germano poterea esser capacitate
pro inseniar etiam interlingua.
Illo esserea convenibile etiam
al inseniatores del lingua materne.
Si in le futuro on presuppone
de cata europeo
un complete possession de interlin-
gua, le besonio de inseniar linguas
estranier se reducerea in le scholas
europee. On poterea partialmente
substituer le inseniamento de
linguas estranier con cognoscentia
europee, per breve introductiones
al varie gruppos de linguas e
linguas europee. On poterea forsan
etiam augmentar le inseniamento del
plus importante linguas exter-euro-
pee, como chinese, japonese e arabe.
On poterea mantener extensive e bon
possession de interlingua i.a. de
tal modo que un parte de inseniamen-
to in le scholas esserea facite in
interlingua. Como geographia, histo-
ria de paises estranier e un parte
del scientias natural.
In le television, radio e jornales
deberea al minus un parte del
novas estranier e omne novas
que tracta de Europa o al minus omne
novas que concerne le Union Europee
deberea apparer in interlingua.
Le filmes europee deberea esser
providite con legendas in
interlingua.
Il esserea preferibile a inseniar
interlingua jam in jardines de
infantes e prescholas in formas de
cantos e jocos.
-5-------------------------------
INTERLINGUA E LE LINGUAS NATIONAL
---------------------------------
Le objectivo del mesuras supra
es facer interlingua
le secunde (o tertie
i.a. in Finlandia) lingua materne
de omne europeo.
Le scopo debe in nulle caso
esser que interlingua
substituterea le linguas national.
Le multitude de culturas e linguas
es un grande ricchessa pro Europa.
Si applicate correctemente inter-
lingua es nulle menacia al linguas
national sed plus tosto un fortia
conservante.
Proque interlingua es le proprie-
tate del omnes, illo non pote
portar cultura de un certe pais,
como le cavallo de Troia.
Benque on pote disputar super
illo que veni primo, le cultura
o le lingua, le torrente del
cultura american ha invadite
nostre continente mano in mano con
de lingua anglese. Pro exemplo in
cinema e anque altere interteni-
mento le portion del SUA (e Angla-
terra) es exorbitantemente super-
representate.
Il es absurde que nos sape
multe del USA - o al minus de
"SUA de Hollywood" - sed multo
pauc de nostre vicinos proxime,
que le paises baltic e Polonia.
Gratias a interlingua il esserea
possibile facer le litteratura
mesmo de parve paises international-
mente cognoscite in un toto altere
mesura quam presentemente, proque
il esserea necesse traducer cata
obra solmente a un singule lingua
estranier, interlingua que de facto
esserea le secunde (e tertie) lingua
materne ubicunque in Europa. E le
autor ipse pote facer le traduction
a interlingua.
5.1
Interlingua e Russia. Alphabeto
cyrillic
-------------------------------
Interlingua facerea anque le
communication inter Russia e
Europa occidental multo plus
facile. On se non deberea incana-
liar de usar anglese como instru-
mento del communication. Le russos
(e ukrainianos, bielorussos, bulga-
ros, serbos e macedones de Skopye)
poterea usar alphabetos cyrillic,
que es multo convenibile
pro scriber interlingua.
Anglese con alphabetos cyrillic
es quasi un impossibilitate sed
le grecos poterea ben
scriber interlingua in alphabetos
grec.
5.2
Interlingua e le paises
exter-europee
-----------------------
Il es natural que le paises que
parla un lingua europee,
poterea adoptar interlingua
como lor lingua commun. Tal son
specialmente le territorios del
America ubique on parla espaniol e
francese, e Brasil, ubi on parla
portugese. Si Europa adoptarea
interlingua como su lingua pan-
europee, il esserea natural pro
le paises romanic de Americas de
communicar in interlingua con le
europeanos e inter se.
In plus distante futuro
interlingua poterea ulteriormente
fortiar le communitate europee
agente como un instrumento de com-
munication quando e si le paises
nord-african e turc se uni a
cooperation con le communitate
economic de Europa. Omnes son
regiones de futuro e lor ligamines
cultural se orienta plus a Europa
quam al est e sud.
Il es difficile dicer si tal
paises como China, Japon e altere
paises in le Asia oriental poterea
adoptar interlingua como lor lingua
universal, benque illo esserea un
solution practic pro illos.
In omne casos illac nascerea un
crescente quantitate de personas,
qui possede interlingua, al servicio
de interprisas que face commercio
con Europa. Il esserea un grande
avantage pro illos si le personal
in servicio del exportation de
mercantias solmente deberea
apprender interlingua que in plus
es multo facile, in loco del multi-
tude de linguas national europee.
5.3
Interlingua e le Americas
-------------------------
America es specialmente interessan-
te proque illac omne linguas prin-
cipal, espaniol, portugese,
francese e anglese, son linguas de
fonte de interlingua.
Le presidente de Finlandia, Martti
Ahtisaari, diceva al presidente de
Brasil, sr. Fernando Henrique
Cardoso que Finlandia durante
su presidentia del UE tenta startar
le negotiationes le plus efficiente
super le libere excambio inter
le Mercosur e Union Europee.
Omne le presidentes
etiam discuteva super le
reorganisation del ONU
e le developpamento regional
in America Latin.
-6-------------------
INTERLINGUA E ANGLESE
---------------------
Il non es probabile que le super-
potentia technic e militar, le SUA,
abandonarea de presupponer que on
debe communicar se con illes in
anglese. Le pression del SUA e
simultaneemente del anglese es
pesante anque in le America Latin.
Le statouniteses non ha grande
interesse in studiar linguas
estranier. Proque interlingua es
incomparabilemente plus facile
quam le linguas national, on pote-
rea assumer que un pauc plus sta-
touniteses comenciarea a studiar
In omne caso i.a. le industria de
informatica del USA gauderea si
on deberea facer solmente un
version europee del programmas,
benque le fontes etc. del
editores de texto ancora
deberea esser adaptate al linguas
national.
Nonobstante le significantia inter-
national de anglese in multe brancas
e i.a. como lingua del internet
remanera durante le proxime annos
tanto grande que il non ha ration
de diminuer le inseniamento e
possession de isto etiam in Europa.
Sed vamos levar interlingua
al posto de principal lingua commun
de Europa!
Appendix 1
=========================
P A M P H I L I A
PAMPHleto pro InterLInguA
=========================
Le nomine de iste pamphleto,
"Pamphilia", ha un significantia
symbolic. Su corpore era quidem
scripte in Alanya, Pamphilia,
le martio-aprilio 1999.
Pamphilia es un provincia, in cuje
historia se uni le cultura
greco-roman e le
historia de christianismo. Cum
Alexander le Grande tum apostolo
Paulus ha lassate le marcas de
su pedes in Pamphilia. Le historia
de Alanya es connexe con Marcus
Antonius, le filio adoptate de
Iulius Caesar, e le regina
Cleopatra, concubina de ambes.
Julia Kristeva, un famose
linguista bulgaro-francese,
scribe in su libro
"Language the Unknown.
An Initiation into Linguistics"
Columbia University (*) Press.
New york 1989: p 117:
"Le historicos accentua
super toto le contributiones
de Crates de Mallos (168 a.Chr.),
qui era expedite a Roma como
le ambassador del rege Attalos
(Le moderne urbe de Antalya in
Pamphilia es nominate secundo ille)
e, como un professor de grammatica,
creava in Roma un schola de gramma-
ticos, le plus famose del quales
era Varro e Quintilianus
1e seculo p.Chr.), Donatus
(AD 350) e Priscianus (AD 500)".
(*) Vamos mentionar que le
linguista de fama mundial, André
Martinet, un del developpatores de
interlingua, in 1947 se cambiava ex
le posto como director del bureau de
interlingua como professor al Uni-
versitate de Columbia. Ille ha deve-
nite recentemente le membro honorari
del UMI (Union Mundial pro
Interlingua).
In le "Biblia Vulgata" que es le
official version latin del Ecclesia
Catholic, traducte al latino
AD 405 per le patriarcha Hieronymus,
existe plure referentias al
Pamphilia:
13:13 et cum a Papho navigassent Paulus et qui cum eo
venerunt Pergen [1] PAMPHILIAE Iohannes autem
descedens ab eis reversus est Hierosolymam
13:14 illi vero pertranseuntes Pergen [1] venerunt
Antiochiam Pisidiae et ingressi synagogam die
sabbatorum sederunt
14:23 transeuntesque Pisidiam venerunt PAMPHILIAM
14:24 et loquentes in Pergen verbum Domini
descenderunt in Attaliam [2]
15:23 et in omnes regiones et Samsamae et Spartanis
et Delo et Mydo et Sicyone et Cariae et
Samum et PAMPHILIAM et Lyciam et
Alacarnasum et Rhodum et Faselida et Choo et
Siden [3] et Arado et Gortinam et Cnidum et
Cyprum et Cyrenen
15:38 Paulus autem rogabat eum qui discessisset ab eis
a PAMPHILIA et non isset cum eis in opus non
debere recipi eum
27:3 sequenti autem die devenimus Sidonem [3] humane
autem tractans Iulius Paulum permisit ad amicos
ire et curam sui agere
27:5 et pelagus Ciliciae et PAMPHILIAE navigantes
venimus Lystram quae est Lyciae
[1] Perge, un brillante sito
archeologic greco-roman,
20 kilometros al nord de
Antalya.
[2] Le moderne Antalya.
[3] Side, un citate greco-
roman inter Antalya e Alanya,
apud Manavgat.
Suomen Interlinguayhdistys r.y. (SILY)
Association Finlandese pro Interlingua (AFIL)
---------------------------------------------
Allan Kiviaho
Puheenjohtaja / Presidente
Kivimäentie 16 E
FIN-01620 VANTAA
Finlandia
---------------------------------------------
Telephono: + 358 - (0)9 - 898 720
ePosta : [log in to unmask]
---------------------------------------------
http://www.interlingua.com
|
