INTERLNG Archives

Discussiones in Interlingua

INTERLNG@LISTSERV.ICORS.ORG

Options: Use Forum View

Use Monospaced Font
Show Text Part by Default
Show All Mail Headers

Message: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]
Topic: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]
Author: [<< First] [< Prev] [Next >] [Last >>]

Print Reply
Subject:
From:
bertil palmquist <[log in to unmask]>
Reply To:
Date:
Thu, 6 Nov 1997 22:58:12 +0100
Content-Type:
text/plain
Parts/Attachments:
text/plain (154 lines)
In mi prime message del 26 de octobre, io indicava que io es adherente
del ortografia simplificate e que io voleva retornar plus tarde a iste
tema. Al fin de mi secunde message, le 29 de octobre sub le rubrica
Homines e feminas, se trova le explication que io intende solmente le
modeste simplificationes illustrate per le parolas filosofos, teatros e
reumatismo. Nunc io regretta que io non precisava isto jam in mi prime
lettera. Il me sembla que Jay Bowks assi como Ensjo - e forsan alteres -
pensava immediatemente que io volerea applicar tote le "collateral
orthography" indicate in § 15 del Interlingua Grammar de Gode-Blair. Ma
si io causava initialmente un certe inquietude, io spera que isto es jam
compensate per un satis grande alleviamento. Il se tractava solmente de
applicar § 15 (c) e (e).

Io timeva que il serea defiar le patientia del lectores si io voleva
includer le simplification secundo § 15 (d). Ma in le message de Kjell
Rehnström sub le rubrica "Salute de novo" io trovava le parola "tecnica"
in vice de "technica". Isto me da le pretexto benvenite de annunciar mi
adherentia a iste regula: Quando ch representa le sono k, on ha le
derecto de scriber solmente c, excepte ante e, i. Exemplos: caracter,
coleric, cristian, scola (in vice de character, choleric, christian,
schola). Nulle cambio in parolas como "chimeric"; assi nos evita le
risco de pronunciar como in "civil".

Gratias a iste regula, § 15 (d), nos diminue le causas de hesitation
quando le comenciantes vole non solmente leger ma anque pronunciar le
parolas. Un exemplo instructive es le parola "hacha" (in svedese "yxa",
plural "yxor" - non a confunder con "uxor", le parola latin que ha
devenite si popular in nostre circulos gratias a Claes-Göran). Pro un
comenciante qui non es accostumate al lingua francese il es difficile
saper que ch in "hacha" representa le sono sh, non k. Le sol metodo
secur es consultar un dictionario. Ma si nos applica le regula in
question, le lector sape immediatemente que le sono es sh; alteremente
on haberea scribite "haca". Dunque, le ortografia in interlingua
devenira plus acceptabile.

Alcun lectores suspecta forsan que io vole gradualmente applicar omne
regulas re "collateral orthography" in
§ 15. Ma io ha nulle tal intention. Si vos desira (lo que io dubita) io
sera felice de motivar iste prisa de position un altere vice.

Io non vole menar una campania frenetic (o phrenetic, si vos prefere),
ma io volerea al minus comenciar un discussion concernente le
simplificationes proponite. Cata uno ha le derecto de applicar los, sin
attender permission del "commission linguistic"; illos es permittite
desde 1951, quando le grammatica de Gode-Blair appareva. Del resto, le
commission ni permitte ni prohibe, solmente consilia o disconsilia. Il
es natural e forsan mesmo necessari que periodicos como Panorama seque
le consilios del commission. Ma in altere contextos nos pote calmemente
scriber per exemplo "fotografia" o "foto" sin causar ulle caos.

On pote objectar que il sembla quasi natural pro multe angleses o
franceses de continuar con certe patetic habitudes ortografic e scriber
philosophia, photographo, rhapsodia etc. Stan Mulaik me informa
discretemente per e-mail que tal "orthographia" signala le origine grec
e que isto es interessante pro linguistas. Io recognosce que on debe
considerar iste objection con le plus grande respecto. Ma on debe
equalmente considerar le grande avantages del simplification. Quando le
linguistas lege textos in anglese o francese, illes pote gauder se cata
die de trovar parolas como "philosophy" o "philosophie". Dunque, illes
curre a pena le risco de oblidar que tal parolas ha un origine grec. E
quando nos legera textos in interlingua - que nos potera gauder nos cata
die del aspecto plus moderne e plus rational de parolas como
"filosofia".

Quando io monstra textos de interlingua a interessatos svedese, le
reaction es quasi sempre multo positive, ma le ortografia vetuste de
parolas como "photographia" provoca sovente commentarios malitiose.
Alora io non poterea evitar pensatas un poco melancolic, si io non
poteva immediatemente assecurar que il es permittite de scriber iste
parolas con ortografia moderne - e que isto sera sin dubita le norma in
un futuro proxime.

Que nos imagina lo que evenirea si un linguista svedese habeva le idea
de proponer seriosemente un reforma a retro in Svedia - e voleva scriber
per exemplo "philosophi" in vice de "filosofi". Su amicos inquiete le
dicerea con compassion - assi como su inimicos, ma sin compassion: "Tu
es completemente folle."

Un belle die durante le estate io legeva in un jornal svedese que le
germanos habeva finalmente decidite de reformar un poco lor ortografia e
scriber per exemplo "fantastisch" in vice de "phantastisch". Io me
gaudeva multo - ma troppo temprano. Al conferentia de Strasbourg un
participante de origine german me communicava le triste veritate que
iste reforma era postponite a un futuro non precisate. Alora io decideva
de demandar un explication (si non un excusa) al ambassada german in
Stockholm, lo que io oblidava infortunatemente a causa del bellissime
temperie in Svedia - le plus belle augusto in le ultime 200 annos. Ma io
pote forsan obtener tal information via Interlng?

Un objection contra interlingua que on audi a vices in Svedia es que le
linguas esteuropee, como russo, non serea sufficientemente considerate.
Nos ha multo bon responsas a tal objectiones, como vos sape sin dubita.
Ma le simplificationes in question facilitarea pro comenciantes qui
parla tal linguas - e illes habera minus causa de criticar le
"imperialismo lingual". Un interlinguista russoparlante scribeva in un
lettera "phacultate" in vice de "facultate". Io reguardava isto como un
exemplo amusante del difficultates causate per le ortografia antiquate,
io usava le parola con ph in mi secunde message e sperava que omnes
comprendeva le intention.

Duo questiones interessante e inevitabile se pone nunc. Le prime: Si on
es habituate al parve modificationes hic proponite, esque isto causara
difficultates quando on vole practicar anglese o francese? Il es
evidente que anglofonos e francofonos non habera tal problemas, ma nos
alteres? Le campo es aperte pro speculationes. Si nos face experimentos,
nos potera saper con plus de securitate. Io es convincite que le
experientia monstrara quasi nulle disavantages, durante que le avantages
sera indiscutibile. Quando on incontra parolas con ph etc., on los
recognosce sin difficultate e pote constatar con un surriso amusate que
le ortografia de interlingua es plus moderne e plus rational.

Le secunde question: Esque anglofonos e francofonos habera plus de
difficultates quando illes apprende interlingua? Le experientia lo
monstrara. Il non es impossibile que multes trovara que le
simplificationes es interessante e rational e face interlingua ancora
plus attractive. In omne caso illes potera continuar con lor habitudes
ortografic quando illes scribe - ben que illes sentira forsan in tal
caso on poco de vergonia justificate. E quando il se tracta de leger
textos, illes se habituara rapidemente al parve novitates e continuara
lor lectura con placer renovate.

Ensjo demanda como io sape que discussiones linguistic es prohibite in
le periodico Panorama. Durante le dabattos al conferentia de Strasbourg
le redactor declarava categoricamente que ille non accepta tal
discussiones in Panorama. Io comprende su prisa de position usque a 90
per cento. Nos potera forsan retornar a iste tema un altere vice; mi
message risca jam de devenir troppo longe. On pote sin dubita scriber
letteras al commission linguistic. Ma io habeva demandate si il ha un
foro ubi omne interessatos pote sequer le debatto.

Un altere question de Ensjo concerne un tema minus controverse: Esque kv
in le parola svedese "kvist" se pronuncia vermente como kv? Si,
exactemente, e non como kw. Il es con grande placer que io prende le
occasion de completer mi information re nomines typicamente svedese que
consiste de un arbore plus "quist" o "kvist". Il non vale le pena de
celar un parte del veritate. In effecto, il existe etiam le variante
"qvist". Un autor popular se appella Herman Lindqvist. "Lind" significa
"tilia", e tote le nomine familial significa dunque "rametto de tilia".
Il ha etiam humanos qui se appella Lindgren, ubi "gren" significa
"branca". Astrid Lindgren es famose e ha scribite libros pro infantes,
traducite in multe linguas.

Si un svedese audi mi nomine familial, il non pote esser secur si io lo
scribe Palmkvist, Palmqvist o Palmquist. Dunque, io debe sempre precisar
que io scribe le nomine con "qu", lo que io face con multe gaudio, viste
que io opina que le aspecto grafic del nomine Palmquist es le plus
harmoniose del tres variantes. Il serea interessante saper si Ensjo es
de accordo. Io besonia un parve incoragiamento, viste que le altere
opiniones que io ha exprimite in le message de hodie evocara
probabilemente satis forte protestos.

Aamicalmente
Bertil

ATOM RSS1 RSS2