Le responsas a mi message sub le rubrica "Declaration seriose" non se
faceva attender. Anne Burgi annuncia que illa es adherente entusiastic
del ortografia simplificate. Isto es pro me un surprisa agradabile,
viste que Anne es francofone e accostumate a parolas como "philosophie".

Anne vole mesmo simplificar plus que io. In su lettera illa applica
etiam § 15 (a) del grammatica Gode-Blair e scribe "dificultate,
colector, arogante" in vice de "difficultate, collector, arrogante".
Secundo le regula in question on pote sempre scriber consonantes simple,
con le exception de ss. Io es de accordo con Kjell Rehnstrom, qui "crede
que isto significa un troppo grande deviation ab le norma cognoscite
usque nunc".

Ancora un surprisa es le attitude de Ensjo: "Io face coro con Anne, viva
le ortografia simplificate!" Il sembla que etiam Ensjo vole applicar §
15 (a); in su texto se trova "aprender, oponer, ilo, permitite" in vice
de "apprender, opponer, illo, permittite". Ma io time que le reaction
contra iste regula serea troppo forte, non solmente del parte de
anglofonos e francofonos. In un senso, le regula es sin dubita
"rational" - si io osa ancora scriber le parola. Le majoritate del
usatores - actual e futur - de interlingua serea tamen recalcitrante e
volerea continuar con le duple consonantes.

Lo que io propone es dunque un ortografia simplificate con moderation -
que nos applica solmente tres del octo punctos: § 15 (c), (d), (e). Pro
evitar confusion on pote forsan usar le termino "ortografia simplificate
(m)", illustrate per le parolas filosofo, teatro, reumatismo, caracter.
Le (m) significarea dunque moderation, moderate o forsan modeste. Si
Stan time que on dicerea al contrario (Mulaik), io acceptarea con placer
(r) con le signification (Rehnstrom). Ma nos debe considerar le risco
que Stan suspecta que nos dicerea "rational" o - forsan ancora pejor -
"revolutionari". Mi modestia natural me prohibe de proponer "ortografia
simplificate (p)". Del resto, Stan non poterea esser secur que Anne non
legerea (p) como "progressive". Un compromisso serea forsan (l), que
significarea "limitate".

Secundo § 15 (b) il es permittite de scriber "i" in vice de "y".
Exemplo: tiranno in vice de tyranno. Nos ha hic un problema difficile,
forsan mesmo un dilemma. Il ha bon argumentos et pro et contra le
regula. A mi aviso, nos debe esser caute e retener le "y". Assi como
Stan, io trova que on debe guardar un distantia sufficiente e calmante
inter le aspectos grafic del parolas "hysteric" e "historic". In certe
linguas importante, p.ex. svedese, on face un clar differentia inter "i"
e "y" in le pronunciation. Il es dunque natural que io personalmente
prefere scriber p.ex. mysterio, systema, rytmo. Assi, il implica nulle
grande sacrificio de mi parte si io pote facer placer a Stan. Ancora un
ration de esser caute: Si on vole cambiar troppo, le risco es forsan
grande que multe personas non vole audir de ulle simplification del
toto.

On pote objectar que si nos include § 15 (b), le quatro punctos
"constitue un unitate: le simplification del orthographia del parolas de
origine grec". (Le citation: ex un lettera gastropodic de Ferenc
Jeszenszky, Budapest, le nove coordinator del commission linguistic.)
Iste observation debe esser considerate seriosemente. Ma io opina que le
considerationes practic es ancora plus importante.

Quanto a § 15 (f) e (g) io diceva jam in mi secunde message que il serea
un sabotage si on scribeva "sabotaje". Pro le majoritate del lectores le
"j" facerea hic un impression artificial.

Ma § 15 (g) contine anque le regula que le suffixo -isar pote esser
reimplaciate per -izar. Exemplo: civilizar e (como un consequentia)
civilization in vice de civilisar e civilisation. Io propone que
personas cuje lingua materne es espaniol, portugese o italiano scribera
calmemente "valorizar" etc. si illes prefere - e que nos alteres lo
respecta de maniera civilizate ma continua scriber tal parolas como
antea.

Secundo § 15 (h), le ultime del octo punctos, on poterea omitter "e"
final e scriber p.ex. "brevitat, finalment" in vice de brevitate,
finalmente. Le adherentes de iste regula se trova inter francofonos, lo
que es satis natural; illo coincide con lor habitudes lingual. Ma le "e"
final rende interlingua parlate plus distincte. Iste argumento es multo
importante, e le majoritate de nostre amicos francese lo comprende ben.
Un articulo del celebre interlinguista francofone Ric Berger me ha
convincite completemente que nos non debe omitter le "e" final.

Stan Mulaik defende le ortografia etymologic e comencia su lettera per
constatar que le argumento que le ortografia simplificate serea "plus
progressive e rational" es pur retorica.

Que nos face abstraction de "progressive", un parola que io non ha usate
e que conveni melio a un manifesto politic. Quanto a "rational", io
admitte que anglofonos pote forsan dicer que il serea in un certe senso
rational de retener tote le ortografia etymologic; il significarea nulle
cambio pro illes. Ma quando io parlava del aspecto plus rational de
parolas como "filosofia" in vice de "philosophia", il era perfectemente
clar que io intendeva le signification generalmente acceptate in un
societate moderne - in iste caso que on se libera de un ballast
irritante, pro non dicer ridicule. Le "rationalisation" proponite in
nostre campo es multo modeste e causara nulle disoccupation.
Nonobstante, io va usar le parola "rational" plus cautemente in eventual
messages futur. Le observation de nostre eminente filosofo e psycologo
non me lassa indifferente.

Concernente le resto del lettera de Stan, io repete alcun parolas de mi
previe message: "Io recognosce que on debe considerar iste objection con
le plus grande respecto. Ma on debe equalmente considerar le grande
avantages del simplification." Il es inquietante quando Stan "opina que
on reduce le attraction de interlingua al angloparlantes como un
vehiculo al crescite comprehension de lor proprie lingua quando on
scribe interlingua in un 'ortografia simplificate'." Que dice le altere
participantes del lista re iste assertion? Io volerea que nos limita le
discussion in prime loco al modificationes multo modeste proponite in
iste message. Evidentemente, nos debe anque considerar que le scopo
principal de interlingua non es inseniar anglese al anglofonos.

In mi previe message io scribeva re le situation del anglofonos e
francofonos: "Il non es impossibile que multes trovara que le
simplificationes es interessante e rational e face interlingua ancora
plus attractive." Anne Burgi era immediatemente de accordo. In iste
contexto io vole citar duo paragrafos del lettera de Ensjo le 7 de
novembre. Como vos vide, Ensjo applica plus que le tres punctos que io
recommenda; ille non scribe duple consonantes, e ille prefere scriber
"i" in vice de "y".

"Alcun nativos de ortografia simplificate non aprecia le ortografia
etimologic, perque on debe reaprender pro cata parola si (p.ex.) le 'f'
in su lingua materne es un 'f' o un 'ph' in interlingua. Alteres, como
io, lo trova interessante, aliquanto  chic, o de interesse linguistic."

"Alcun nativos del ortografia etimologic va sentir se aleviate per
liberar se del ortografia etimologic. Alteres non volera reaprender
scriber su parolas, mesmo de modo plus simple."

Iste citationes ex le lettera de Ensjo monstra a mi aviso que nos
besonia plus de discussion aperte. Qual es le supporto del differente
opiniones? Nos pote solmente conjecturar. Mi proprie conjecturas es
optimistic. Ma io repete que le simplification del ortografia debe esser
limitate a solmente tres punctos del octo indicate in le grammatica de
Gode-Blair. Isto es un compromisso rational.

Si mi parolas non pote ancora convincer, io trovara consolation in un
sententia latin: "Gutta cavat lapidem, non vi sed saepe cadendo." Io ha
mesmo facite un traduction in interlingua, con le hexametro retenite:
"Semper cadente, le gutta modeste excava le petra."

Amicalmente
Bertil