Isto es un bon evolution. Mi
felicitationes!  E a Josupro un
acute oculo!

Kjell R
Josu Lavin skrev 2013-07-11 14:12:
> In iste texto Stan usa USQUE e LONTAN, in vice de su propositiones FIN A e
> LONGITAN.
>
> Post tante annos il es surprendente quanto mal scribe nostre bon Stan in
> interlingua.
>
> Josu Lavin
>
>
>
> 2013/7/11 Mulaik, Stanley A <[log in to unmask]>
>
>> LE PROFESSOR E LE LUNATICO
>>
>> Per Stanley Mulaik
>>
>> Le sequente historia es basate super le libro The Professor and The
>> Madman, per Simon Winchester e publicate per Harper Collins in 1998.
>>
>> In le horas prematinal del 17 de februario 1872, sub le lumine del luna
>> in Palude Lambeth,  un quartiero basse de London, tres tiros rumpeva le
>> aere quiete e un obrero pedestre, ambulante a su loco de labor, cadeva
>> morte.  Quasi immediatemente un agente del policia apprehendeva le
>> assassino, qui non resisteva su arresto.  Isto esseva le comenciamento
>> del plus inusual historia del creation del plus grande dictionario in
>> le mundo, le Oxford English Dictionary.
>>
>> Le assassino esseva un americano, un Capitano William Chester Minor,
>> 37, pensionate, un chirurgo in le Armea del Statos Unite, qui habeva
>> servite in le Guerra Civil in le Statos Unite.  Ille pretendeva que il
>> ha essite un error tragic de su parte.  Ille habeva persequite un
>> altero qui habeva intrudite in su camara  e ha confundite le homine
>> tirate como le intruditor.  Proque de su stato como un americano e un
>> capitano pensionate in le Armea del Statos Unite, Scotland Yard
>> investigava le caso e discoperiva que le capitano esseva pensionate de
>> suffrer un maladia mental, monomania, un obsession forte super un
>> topico singule.  Ille credeva que irlandeses essayava intrar su camera a
>> nocte pro performar actos sexual e cruel super su corpore.  Le policia
>> de London jam habeva audite de ille, proque plure vices ille ha
>> appellate a illes pro proteger le contra iste intruditores
>> delusional.   A su judicio, ille esseva declarate mentalmente insan, un
>> lunatico, e assi non responsabile pro su actiones. Sub le nove lege de
>> McNaughton, su judicio non esseva a mitter le al prision regular, mais
>> a un prision pro le lunaticos.
>>
>> Como  multe individuos qui suffre le delusiones paranoide, Capitano
>> Minor esseva in altere respectos mentalmente intacte, ancora capace de
>> ager in un maniera civil e rational in le majoritate de situationes.
>> Le Superintendente del nove Asylo Broadmoor pro le Insan Criminal, ubi
>> Minor esseva mittite, esseva un homine human, e decideva que in multe
>> respectos Minor esseva un homine educate, culte, e sensitive, e le dava
>> privilegios a accessar su moneta (su pension continuava del Armea del
>> Statos Unite e ille recipeva moneta de su familia ric in Connecticut)
>> pro comprar o libros o materiales artistic (ille esseva un excellente
>> pinctor). Le Superintendente mesmo le dava duo cellulas jungite pro
>> provider un loco ubi ille poteva pinger o poner e leger su libros.
>>
>> E Minor mesme habeva alcun remorso pro su acto de occider un homine
>> innocente.  Proque Broadmoor esseva proxime al mesme quartiero de
>> London ubi ha occurrite le homocidio, Minor invitava le sposa del
>> homine occidite a visitar le tal que ille poteva dar la moneta e
>> exprimer su remorso.  Isto brevemente duceva a un interessante relation
>> proque illa deveniva un amica del povre capitano.  Illa comenciava a
>> portar libros de librerias ubi Minor habeva comprate los per posta.  E
>> in un de iste libros Minor discoperiva un appello imprimite pro adjutar
>> le redaction de un grande effortio a preparar un nove e exhaustive
>> dictionario del lingua anglese sub le egide del Pressa Universitari de
>> Oxford.
>>
>> Minor scribeva le redaction del nove dictionario pro reciper
>> instructiones. Su adresse esseva listate solmente como "Broadmoor,
>> Crowthorne, Berks", que non indicava al incognite que isto esseva le
>> asylo del insan criminal. Le redaction le inviava instructiones.  E con
>> isto ille comenciava a producer alcun del plus elegante definitiones e
>> numerose quotationes in le Oxford English Dictionary.
>>
>> Le philosophia del redaction in crear su dictionario esseva differente
>> que altere dictionarios del passato, que sovente esseva prescriptive
>> del correctessa.  Le germanos, italianos e francese jam habeva constate
>> institutiones pro mantener lor linguas in forma correcte.  In Italia le
>> Accademia della Crusca habeva essite fundate pro mantener le cultura
>> "italian". E un dictionario italian esseva producite per le Accademia
>> in 1612.  In Paris le Richleau habeva establite le Academie Francais in
>> 1634, e su membros, le "Quaranta Immortales" , ha presidite super le
>> integritate e rectitude del lingua usque hodie.  Mais le brittanicos ha
>> decidite contra un tal approche prescriptive.
>>
>> Le prime conception del nove dictionario esseva date al Die Guy Fawks,
>> 1857 con un lectura al Societate de Philologia al Libreria de London
>> per le Reverendo Doctor Richard Chenevix Trench.  In su lectura ille
>> argueva que alcun futur creator de un dictionario debe recognoscer que
>> un dictionario es solmente un inventario del lingua e definitemente non
>> un guida al usage proprie o correcte.  Su creator ha necun derecto a
>> selectionar parolas pro inclusion super le base que alcunos esseva bon
>> e alteros es mal.  Le lexicographo es un historico e non un critico. Il
>> non es in le poteres de un dictator o quaranta a determinar qual parolas
>> debe esser usate o non.  Un dictionario debe esser un registration de
>> tote le parolas in le lingua que possede alcun duration de vita in le
>> lingua standard.  Al corde de un tal dictionario debe esser le historia
>> del duration vital de cata e tote parola.  Alcun parolas es antique e
>> existe ancora. Alteros veni pro un instante, alora illes evanesce.
>> Tote tal parolas es partes valide del lingua anglese, il non importa
>> que illes es vetule o obsolete o nove e con futuros questionabile.
>>
>> Trench alora describeva su vision del maniera in crear le
>> dictionario.  Il es importante, ille diceva, a determinar quando un
>> parola esseva nascite, e alora a  describer le varie sensos que illo
>> acquireva in su vita, per monstrar le maniera in que illo esseva usate
>> in literatura scripte, con quotationes real. Lo que esseva requirite
>> esseva le leger de toto e le quotation de toto que monstrava qualcunque
>> esseva importante in le usage e vita del parola.
>>
>> Obviemente le labor esseva plus que un singule homine o mesmo un gruppo
>> de scholares poterea facer.  Il esserea necesse, Trench diceva, a
>> recrutar un equipa, possibilemente de centos de centos de amateures sin
>> pagamento, toto laborante como voluntarios.
>>
>> Le idea esseva attractive con un appello democratic.  Tal un
>> dictionario esserea un producto democratic que monstrava le importantia
>> principal del libertate del individuo, que on pote usar parolas
>> liberemente, como on vole, sin stricte e dur regulas del conducto
>> lexical.
>>
>> Le idea non esseva a attinger su realization usque vInti e duo annos
>> plus tarde. Le prime redactor del nove dictionario esseva Herbert
>> Coleridge e ille discoperiva que le grandessa del labor esseva mesmo
>> plus grande que alcuno ha imaginate.   Post su subite morte, Frederick
>> Furnival esseva cargate como le redactor, mais ille mancava le
>> qualitates de mantener le entusiasmo de su obreros, e on tosto
>> comenciava a creder que le projecto fallerea.  Mais isto non esseva su
>> fato.  Finalmente Furnival approchava James Murray un juvene philologo,
>> qui jam ha demonstrate su habilitate in interprender grande labores
>> redactive, con le proposition que ille deveni le redactor del
>> projecto.  De plus le Pressa Universitari de Oxford decideva a appoiar
>> le projecto.
>>
>> Post obtenir facilitates pro conducer le operationes e un equipa de
>> subredactores, Murray inviava quarte paginas in appello al publico
>> anglese a devenir voluntarios pro le grande projecto.  Istos esseva
>> imprimite in periodicos, e lassate a bibliothecas e librerias.  E in
>> iste maniera  Capitano Minor apprendeva del existentia del projecto e
>> deveniva un voluntario in su rangos.  Le quarte paginas esseva portate
>> a ille per le vidua del homine qui Minor ha occidite a Broadmoor in un
>> libro comprate de un venditor de libros in London.
>>
>> Minor habeva talentos special pro iste labor.  Ille esseva nascite como
>> le filio de ric e educate missionarios american a Ceylon.  Su patre
>> esseva un imprimitor. Post que su matre moriva subitemente quando ille
>> habeva solmente tres annos, su patre tosto discoperiva un altere
>> missionaria american a maritar.  Illa esseva un inseniante de pueros, e
>> sapeva le lingua singhalese, que illa inseniava a su nove filiastro
>> William.  Con accesso a multe libros in le bibliotheca del mission, e
>> al papiros imprimite per su patre, Minor recipeva un education
>> extraordinari.  De plus ille apprendeva tante linguas como possibile
>> del populos local.  A dece-duo annos ille esseva fluente in Singhalese
>> e habeva un bon base in Burmese tanto ben como le Hindi e Tamil, e
>> varie dialectos chinese.  Su familia le inviava al Statos Unite pro un
>> education avantiate, al Universitate Yale in New Haven, Connecticut,
>> ubi ille studiava le medicina a devenir un chirurgo.  E su education
>> anque le dava un bon fundation in le latino.
>>
>> De plus Minor habeva le tempore pro conducer le labor.  E ille habeva
>> multe antique libros, per le qual ille cercava pro le uso de parolas
>> assignate a ille per le redaction del dictionario, cercante pro le
>> prime usage e altere usos. Ille deviava un poco del regulas del
>> redaction a provider voluntarimente le informationes de altere parolas,
>> mesmo scribente le definitiones de illos. Lor qualitate esseva ben
>> recognoscite per le redaction, qui ancora non cognosceva que Minor
>> esseva un prisionero in un asylo pro lunaticos criminal.
>>
>> Durante le sequente trenta annos Minor continueva su recercas, inviante
>> su listas de quotationes al redaction.  In le interrim Professor Murray
>> deveniva curiose a incontrar iste mysteriose contribuente al
>> dictionario, e finalmente vadeva a Broadmoor a discoperir, on dice, a
>> su surprisa, que Minor esseva un prisionero in un asylo del lunaticos
>> criminal.  Nonobstante, Murray e Minor deveniva bon amicos con un
>> commun interesse in parolas. E lor relation continuava pro multe annos
>> plus tarde.  Minor esseva un del plus grande contribuentees al projecto.
>>
>> Per le annos, le condition mental de Capitano Minor lentemente pejorava
>> se. Su delusions nocturnal cresceva.  Finalmente in un acto de
>> desperation a causa de su practica del masturbation desde un puero,
>> Minor usava un cultello permittite a ille pro acutiar su penciles e
>> plumas a amputar su proprie penis, le organo offensive.  Como un
>> chirurgo ille prendeva precautiones con un tourniquet a prevenir le
>> perdita del sanguine, e ille informava su guardas immediatemente de lo
>> que ille habeva facite, tal que ille poteva obtenir attention medic.
>> Su injuria eventualmente sanava.
>>
>> Finalmente como un vetule homine, su familia in Connecticut appelleva
>> al governamento brittanic a permitter William Minor a retornar al
>> Statos Unite ubi ille esserea mittite a un hospital governamental pro
>> le  mentalmente insan.  Le governamento brittanic finalmente se
>> accordava con isto, e in 1910 Capitano William Minor esseva mittite al
>> carga de su fratre Alfred, e ponite in un nave navigante al Statos
>> Unite.  A su partita de Anglaterra esseva Senior James Murray e su
>> sposa le dama Ada Murray volente  le un bon viage.
>>
>> Le professor senior James Murray moriva in 1915 ante vider le
>> completion del dictionario.  Capitano William Minor moriva in 1920 e es
>> interrate in un parve cemeterio in New Haven, Connecticut, non lontan de
>> su universitate Yale mais proxime a un quartiero basse.
>>
>> Le Oxford English Dictionary  (OED)  non esseva complete usque 1927.
>> Il habeva 12 volumines, cata un le grandor de un petra tumbal. Illo
>> contine 414825 definitiones, e 1827306 quotationes illustrante le usage
>> del parolas.  Minor contribueva milles a istos.
>>
>>                                     ~ ~ ~
>>
>> Pro interlinguanos del interessa es le philosophia del Oxford English
>> Dictionary.  Illo non es prescriptive de usage correcte, plus tosto
>> solmente un registration de lo que es anglese.  Io opina que un similar
>> philosophia esseva al base del Interlingua English Dictionary, per IALA
>> sub le direction de Dr. Gode.  On non prescribe lo que es correcte
>> usage o mesmo un bon lingua auxiliar. On solmente registra lo que es
>> international in un forma objective. Assi on discoperi le multe
>> synonymos in le dictionario.  Dr. Gode esseva un redactor professional
>> de Libros de Referentia a T. Y. Crowell Company in New York, e su labor
>> inter 1942 e 1952 pro IALA esseva solmente in su tempore extra. Su
>> attitudes objective e nonprescriptive es in le tradition de
>> lexicographos anglese desde le inception del Oxford English Dictionary.
>>
>>
>> --
>> Pro leger le archivos e pro modificar o cancellar le subscription:
>> http://listserv.icors.org/archives/interlng.html
>>
>
> --
> Pro leger le archivos e pro modificar o cancellar le subscription:
> http://listserv.icors.org/archives/interlng.html
>


--
Pro leger le archivos e pro modificar o cancellar le subscription:
http://listserv.icors.org/archives/interlng.html