Le sequente es un essayo que io ha scribite (originalmente in anglese) de un
currente interesse mie.  Io non guaranti que illo manca de errores.

Mais io deliberatemente prefere 'justicia' a 'justitia'.  Io non ha
interesse in arguer super isto.

Stan Mulaik

========================================

Manifesto del Theoria Moderne del Moneta
per Stanley Mulaik


Le Theoria Moderne del Moneta (TMM) es le description e le theoria de systemas de moneta decretate per un governamento central con absolute soveranitate super le creation e gerentia del offerta del moneta.

Le governamento central justifica su existentia per establir le justicia, per assecurar le tranquilitate domestic,  per provider al defensa commun,  per facilitar e mantener le prosperitate e le ben esser general, e per assecurar le libertate pro totes.

Le moneta es representationes o indices rendite per le governamento in unitates de conto de obligationes de debito inter partitas in le economia.  Le moneta non es un commoditate per se. Illo es un mensura del obligation. Le moneta concerne un contracto social. Le valuta de obligationes inter partitas es establite per le negotiationes active e passive inter le partitas. Le governamento ha le poter exclusive de decretar lo que le moneta es in su regno e de regular su valuta e su valuta con respecto a moneta extranier.  Per requirer que tote taxas, derectos, e mulctas  sia pagate in le moneta del governamento, illo establi un necessitate del citatanos de obtener le moneta del governamento e usar lo in excambios de obligationes. Le governamento va opponer e punir con vigor le  contrafaction de su moneta pro prevenir le fraude pro mantener su monopolia del offerta de moneta.

Pro mantener le ben esser general de precios stabile e plen empleamento le governamento debe assecurar que il ha sufficiente moneta in le circulation pro sustener le vaste numero de obligationes de debito que occurre in le economia.

Illo va esser preste de  prender mensuras de remover moneta excessive del circulation pro contrar le inflation e de crear e expender nove moneta dentro le economia pro superar le deflation.

Le TMM concipe le processo budgetari del governamento habente le requirimento de attender se non solmente al balancia inter le levatura del taxas e le expenditura del governamento, que  es cognoscite como le politica fiscal.   Tote le fontes del  receptas e effluxos  del  moneta del nation debe esser prendite in consideration con le scopo de attinger balancias inter tote iste fontes al avantage del  citatanos.

Inter le fontes del receptas es (1) le expendituras deficitari  governamental que duce al creation de nove moneta e su expenditura in circulation, (2) expendituras governamental basate super le taxas, (3) le compra de  obligationes governamental per le banca central usante moneta nove create per le banca central,  (4) le vendita de benes e servicios exportate a nationes extranier, (5) le investimento de sparnios pro expander e crescer le capacitate productive, e (6)  le prestos de bancas private.

Inter le effluxos del circulation es (1) taxas pagate al governamento, (2) le vendita de obligationes governamental per le banca central a bancas private que  disaqua le reservas del bancas de moneta, (3) le importation (que invia moneta foras le circulation del pais) in le compra de benes e servicios extranier, (4) le sparnios que prende e retene le moneta foras del circulation, (5) le redemption de prestos private.

Le restrictiones super le governamento in controlar le offerta de moneta debe esser le materiales e fontes del energia insimul con le productive capacitate e empleatos a usar los in producer benes e servicios a precios stabile.

Quando plus moneta es in circulation que es necesse pro comprar le benes e servicios a precios stabile, troppo de moneta va producer le inflation.  Quando minus moneta es in circulation pro emplear le materiales, capacitate productive, e empleamento plen de totes qui vole le empleamento, isto rende le deflation, le recessiones e le depressiones.

Un metaphora utile es que le circulation es como un piscina o stagno con influxos e effluxos.  Le nivello de aqua in le piscina o stagno debe esser
sufficiente pro flottar tote barcas in le stagno.  Isto debe esser mantenite per controlar le influxos e effluxos de aqua in le stagno o piscina.  Troppo aqua in le stagno se duce al inundation, un cosa mal.  Insufficiente aqua se duce al deflottation, equalmente un cosa mal.

Plure consequentias seque del principios in alto.

(1) Le governamento non ha un necessitate absolute de levar taxas pro facer le expendituras.  Illo pote crear le moneta que illo va expender.

(2) Le governamento usa le taxas pro retirar le moneta del circulation.

(3) Le expendituras deficitari se duce al nove creation de moneta e introduction de illo in le economia.

(4) In recessiones e depressions le governamento debe reducer le taxas, accrescer le expendituras deficitari pro retene e introduce nove moneta in circulation, proque recessiones de depressiones occurrer quando insufficiente moneta es in circulation pro sustener le plen production de benes e servicios  e  le empleamento de totes qui vole emplear se.

Le governamento debe investir se in le education, modernizar le fortias defensive, renovar e expander le infrastructura del nation e fortias de securitate public.

(5) In inflationes, quando excessive moneta es in circulation le governamento debe expender minus, reducer le expendituras deficitari, elevar le taxas pro retirar moneta del circulation, vender per le banca central obligationes governamental al bancas pro disaquar lemoneta de lor reservas, effectivemente reducente lor facer de prestos; incoragiar le importationes de benes e servicios pro inviar le moneta foras le circulation del pais, reducer le tarifas, elevar le rata de interesse de prestos del bancas private del banca central.

(6) Le governamento central non pote jammais devenir fallite ni insolvente, si non per le ignorantia le gerentes restringe su poteres de crear e expender le moneta.  In un systema de moneta decretate, le governamento regularmente paga su debitos per uso de novemente create moneta.

(7)  Le sequente equalitate es ver:

(T - G) + (S - I) + (X - M) + (P - R) = 0.

T = taxas
G = expenditura del governamento de moneta levate per taxas
S = sparnios private
I  = investimentos de sparnios
X = exportationes
M = importationes
P = prestos de bancas
R = redemptiones de prestos.

Le Statos Unite, Japon, China, Grande Brittania ha systemas de
moneta per decreta de un soveran central governamento.

Le Union Europee non ha un soveran central governamento con
absolute controlo del offerta de moneta.


--
Pro leger le archivos e pro modificar o cancellar le subscription:
http://listserv.icors.org/archives/interlng.html