>Subjecto:
>Es interlingua romanic o international?
>De: Martijn Dekker
>
>
>
>Dinis Martinez, con le supporto explicite de Stanley Mulaik, lista un
>parve minoritate de vocabulos de interlingua que es de facto de
>origine angloromanic directe, e insiste que istos representa tote le
>lingua e lo rende purmente angloromanic. Le conclusion inevitabile (e
>troppo commun!) es que interlingua sia irrelevante extra le paises
>ubi se parla anglese e linguas romanic; que illo non sia un lingua
>international, sed simplemente un lingua interromanic. Ignorar
>completemente "the large majority of cases [in which] the
>international technical terminology is built of Latin and Greek or
>Greco-Latin elements" (IED) es dishoneste.
>
>Stanley Mulaik assere que ille ha "facilemente adoptate" le modo de
>pensar de Gode, ben que ille insiste que Interlingua es
>fundamentalmente angloromanic. Pro refutar isto, il suffice leger le
>littera de Gode, le qual Bent Andersen recentemente publicava in le
>lista. Nota le stilo de scriber de Gode: multo classic, multo
>non-romanic, con "sed" e "omne" e multe altere tal parolas latin.
>Nota le absentia total de alcun neologismo romanic como "aqui" o
>mesmo "alcun". Su stilo es mesmo plus classic que le mie! Le stilo de
>Gode indica ben que su modo de pensar esseva un totalmente altere que
>illo de Mulaik. Le invocation continue de Gode per Mulaik como
>autoritate a favor de su ideas personal es dishoneste.

Io non comprende exactemente lo que Martijn vole ir con iste linea de
discurso. Assi, il ha un grandissime parte del vocabulario de
interlingua que ha formas basate in latino e greco.  Necuno vole
denegar isto. E nos es de accordo con Martijn  que le methodologia
de standardizar le formas de parolas secundo le radices e affixos prototypic
del serie derivational sovente usa formas in le latino classic.
Mais como nos dice in anglese "So what?!" (Assi?) Il ha un non
negligibile vocabulario que ha formas derivate del linguas romance.
Multe de istos es parolas francese e anglese prendite del francese.
Io ha monstrate le exemplo de 'attachar' prendite per anglese e
germano del francese e 'attaccar' prendite per anglese, francese,
espaniol'/portugese, e germano ultimemente del italian 'attaccare'.
Il ha nihil remarcabile in isto proque le linguas fontal ha milles
de parolas cuje formas se derivava del latino classic o le latino
popular (vulgar), que in multe respectos de su vocabulario esseva
ancora multo similar al latino classic.

Lo que Dinis ha probate es que iste parolas con formas similar
al latino classic generalmente non ha le mesme sensos como le
sensos de similar parolas in latino classic.  Le sensos es anglo
romance predominantemente. Iste sensos non jammais esseva sensos
del romanos, mais ha disveloppate plus recentemente in le anglese
e le linguas romance fontal.  In alcun pauc casos ubi le technica
supplementari de cercar germano e russo pro additional variantes,
le sensos es commun a iste linguas e le linguas angloromance.

Un senso de un parola international es un senso commun a tres o plus
variantes associate con le prototypo.  Si le variantes es
angloromance, isto face le sensos angloromanic.

Nota equalmente que multe del parolas romance revelate per Dinis
es parolas quotidian, durante que le parolas 'latin' es docte
(usate per doctores academic e altere intellectuales o scientistas).

Tote isto es un consequentia non remarcabile mais necesse del
methodo de establir le eligibilitate de parolas a entrar le
vocabulario international (le regula que il debe haber tres
variantes in le linguas fontal con le mesme sensos) e le
standardization del formas secundo le prototypo.  Le linguas
fontal es anglese, francese, italiano, e espaniol/portugese,
con germano e russo usate supplementarimente quando il non
ha tres variantes in le precedente linguas fontal. Assi qualcunque
es in le vocabulario es lo que es in al minus tres linguas del
gruppo angloromance (listate in alto) con alcun casos basate
super le germano o le russo e un o duo linguas del gruppo
angloromance.  Assi, io non comprende le objecto del argumento
que interlingua non es basate super le linguas angloromance,
proque illo ja es in quasi tote casos. Anglese plus que alcun
altere lingua fontal compelle solutiones a formas del latino
classic. Mais isto es un effecto del latino in anglese.

Pot'esser su inferentia es indicate in su secunde paragrapho:
interlingua es latino moderne proque Dr. Gode ha usate particulas
latin e le resto del lingua appare latin.  Mais io ha describite
multe vices que le ration pro isto esseva que E. Clark Stillman,
le chef de recerca linguistic a IALA in 1940, habente un diploma
de maestro del anglese, ha empleate Dr. Gode, un nove Ph.D. in le
philologia german del Universitate Columbia, specializante in Goethe,
e ha cargate Gode discoperir le prototypos del particulas del linguas
angloromance (solmente 4 in 1940) con  tres o plus variantes. Gode
ha facite isto e ha discoperite, ecce! il ha solmente 73 particulas
con tres variantes. Isto non es sufficiente! Que a facer?  Stillman
es monstrate tosto post isto presentante un version del potential
lingua naturalistic a su collegas a IALA, ancora in 1940, de un
traduction del Adresse a Gettysburg de Abraham Lincoln, usante
particulas latin.

Ora, tote isto ha occurrite ante que le complete collection de
regulas a usar in extraher e standardizar le vocabulario ha essite
formulate.  Un initial collection de regulas esseva presentate in
le manual Interlinguistic Standardization de 1943, un manuscripto
producite per machina a scriber, usate como le manual del linguistas
de IALA pro establir le vocabulario international naturalistic.
Io possede un copia, mais tu pote comprar un copia del Bibliotheca
del Universitate de Nove York a Albany.

Mais iste manual non ha continite le regula que on pote cercar altere
linguas que le quatro linguas angloromance quando il non ha tres
variantes.  Iste regula appare describite in le General Report del
Association del Lingua Auxiliar International (ALAI [o IALA] in anglese)
in 1945, e un exemplo de su application es monstrate ubi le
parola 'cellario' es trovate per cercar germano (Keller), nederlandese
(kelder), e anglese (cellar), con le senso de un region subterranee de
un edificio. Plus tarde in le IED de 1951 le technica es applicate
solmente al germano e le russo.  Necuno ha considerate su application
al particulas grammatical, proque le decision ha jam essite facite in
1940 a usar un integre lista de particulas latin.

In 1961 io ha monstrate Dr. Gode un libro que io ha comprate a un
libreria vicin a su bureau per un philologo francese del linguas
romance.  Io ha legite in illo que le particulas in le linguas romance
non esseva le mesme como le particulas latin, malgrado que in alcun casos
illos esseva derivate del latino. Mais il habeva similaritates inter le
particulas del linguas romance, con lacunas in certe linguas que habeva
un particula unic relative al resto. Io ha dicite que io pensava que on
pote examinar altere linguas romance pro trovar variantes a junger con
un o duo particulas in le linguas romance major del gruppo angloromance.

Dr. Gode a aquelle momento ha tornate se a un archivo in su bureau e ha
producite un pachetto de cartas de 8" x 5". Super iste cartas esseva
listate le particulas correspondente in le latino, le francese,
le italiano, le anglese, le espaniol e le portugese.  Ille ha date
iste cartas a me, dicente alque como "Istos va adjutar te in tu recerca:.
Istos esseva le cartas de su studio de 1940.  Mais io non ha complete
un tal studio fin que 1998, quando io ha arrivate a 183 particulas
prototypic romance.

Assi il es ridicule a demonstrar que Dr. Gode in 1961 non ha usate
'aqui', o 'aquelle' o 'alcun', proque io non ha comenciate mi studio
fin que plus tarde aquelle anno, quando io ha comenciate usar los.
'aqui' e 'aquelle' es basate super 3.5 gruppos de linguas romance.
Le particulas correspondente del major linguas romance esseva
problematic quando Dr. Gode ha usate solmente le tres
linguas romance major in 1940, proque iste linguas romance ha usate
differente variantes de un parola derivate de 'ecce' positionate
anterior del demonstrativo latin 'ille'. Le francese es basate super
'ecce ille', le italiano super 'eccu ille', le espaniol,portugese,
catalano, occitano e romaniano 'accu ille'. Assi le lista latin
habeva 'ille'.  'aqui' es un similar caso, proque le francese
'ci' < 'ecce hic', ital. 'qui' < 'eccu hic', e espaniol/portugese,
catalano/occitano e romaniano  variantes de 'accu hic'. Le lista
latin de Stillman e Gode ha usate solmente 'hic'.

'alcun' es basate super le facto que tote le linguas romance ha
perdite le -i- del latino classic 'alicun', 'alique', etc.


>Gode non intendeva restringer le relevantia de interlingua al sphera
>angloromanic. Gode, e IALA, intendeva interlingua como un lingua
>INTERNATIONAL. Un lingua relevante a tote Europa, a tote le duo
>Americas, e a tote altere areas ubi se parla linguas de origine
>europee -- linguas que ha in commun le vocabulario international
>componite in grande majoritate de elementos classic; le vocabulario
>international del scientia, technologia, philosophia, religion, arte,
>e omne altere interprisa intellectual; le vocabulario international
>que sta al base del lingua que nos (Stanley Mulaik incluse) parla
>hic. Insister que Gode o IALA considerava interlingua restringite al
>sphera angloromanic es dishoneste.

Necuno propone restringer le relevantia de interlingua al sphera
angloromanic.  Interlingua es pro germanos, russos, e linguas sattelite
mais certemente e ancora pro le romanophonos. E mi argumento torna super
le idea que interlingua es un lingua auxiliar international e non
le lingua de un parvissime communitate.

Le particulas debe esser romance si on es consistente in usar le
methodos de eligibiltate e prototypos e non in usar subjective
decisiones como a usar le particulas latin.

Dr. Gode in tarde 1961 ha scribite me que ille usa particulas
romance prototypic quandocunque il ha clar e non problematic
prototypos in le linguas romance major, e usa particulas latin
in le altere casos.  Mais isto non es satisfacente proque tal
particulas latin esserea le minus international o recognoscibile
del particulas latin, proque illos ha necun variantes de illos
in le linguas moderne.

Io non crede que le argumento de Martijn es rational.  Le linguas
fontal es le base del vocabulario. Illos essaya deteger, extraher
e standardizar existente prototypos latente in le linguas fontal.

Ille non pote obtener le particulas latin per iste methodologia,
si isto es su intention. A dicer que a causa del apparentia latin
del vocabulario general que on debe haber particulas latin pro
illos es un multo debile inferentia.

Mais le linguas fontal pote esser extendite per le regula a cercar
altere linguas quando on vole establir le realitate externe que
es partialmente revelate in le linguas romance major. E le linguas
a cercar, solmente in le caso del particulas, es le linguas romance
minor.  Le detalios es pro un altere essayo.  Mais le resultato
esserea un lingua que es un ponte a un grande population de
gentes in le mundo, le populates parlante le linguas romance.
Vole vos parlar un lingua que solmente docte expertos in le latino
classic pote comprender immediatemente? O vole vos un lingua que
circa 3/4 de un milliardo pote comprender immediatemente?

Le question ora torna super le question de "Que es interlingua?"
Es illo un lingua international auxiliar cuje methodologia es intendite
trovar parolas con formas recognoscibile per le plus grande
milliones possibile per extraher del major linguas originante
in Europa.  Es su methodologia ancora in effecto pro meliorar le
lingua quando errores es discoperite (como Dr. Gode ha facite in
introducer 'attachar' al latere de 'attaccar' pro corriger un
error in le IED), facente le lingua plus recognoscibile? Pote nos
meliorar le lingua pro accrescer su recognoscibilitate immediate
a milliones?

O es interlingua le lingua de un parvissime gruppo centrate in
le nord de Europa que ha practicate interlingua inter illes
depois cinquanta annos e ha deviate de su methodologia e
principios e non ha corrigite su errores que face le lingua
minus recognoscibile e utile como un lingua auxiliar international?

>E iste dishonestate es lo que, finalmente, post annos, me ha rendite
>ben irate. Mi aspecto "Jeckyll and Hyde" que Stanley Mulaik observava
>ha su causa in isto. Pro me personalmente, le limite esseva
>finalmente attingite. Nunc io es plus calme. Sed iste redefinition
>dishoneste del fundamento integre de nostre lingua debe continuar a
>esser dismascate, proque illo ha causate grande damnos quasi
>irreparabile al reputation public de interlingua qua lingua
>international neutral.

Io non pensa que il es un question de honestate, mais differentias
in puncto de vista, in que gentilhomines pote differer fortemente.
Le question es qual puncto de vista debe nos haber super interlingua?

Salutes cordial!


Stan Mulaik

--
Archivos e disabonar: http://listserv.icors.org/archives/INTERLNG.html