I4F xKivA - Le movimento pro interlingua _UMI _AGITPROP
[log in to unmask];
[log in to unmask];
[log in to unmask];
FINLANDia
Usa le fonte Courier new 10, per favor!
Il esserea bon si illes ver e devote interlinguistas
qui son membros in INTERLNG e COOLLIST se presentarea
a me, pro evitar duplettos.
**************************************
Agitation e propaganda pro interlingua
**************************************
Estimate interlinguistas!
Pro facer interlingua plus cognite inter le publica
grande, nos debe facer agitation e propaganda in foros
foras de illos de interlingua, como AUXLANG e CONLANG,
proque nostre cadres son quasi exhaurite.
Super toto nos debe facer propaganda in foros e media
general, i.e. jornales, magazines, television, radio
etc.
-------------------------------
Historias plus grande quam vita
-------------------------------
Le material pro media general debe continer "historias
plus grande quam vita". Tal sagas son abundamente
trovabile in le historia de interlingua. Vamos pensar
solmente le historia de Vanderbilts in connexion de
illo del IALA/interlingua, pro exemplo. Quando Alice
Vanderbilt Morris resideva in Europa, ubi su sposo
Dave Hennen Morris serviva como ambassador del Statos
Unite in Bruxellas, Belgica, un incontro del IALA
habeva loco in le casa luxuriose de Alice e Dave
Hennen Morris in New York.
---------------------------------
IALA, Vanderbilts, Lenin e Stalin
---------------------------------
In 1975 le mesme casa era vendite al governamento del
Union Sovietic (como reagiava Vladimir Ilicz Lenin in
su mausoleo e Iosif Vissarionovicz Stalin in su tumba
quando le URSS comprava un apartemento luxuriose ab
uno del plus ric capitalistas in le historia del mundo
peo facer lo a un consulato general del Union
Sovietic? Vero, quando le Union Sovietic attaccava
Afghanistan, le SUA declarava le proprietate sovietic
in le Statos Unite como gelate. Le renovation del casa
era finite solmente in 1995 como le Consulato general
del Federation Russe (non plus illo del Union
Sovietic).
La patronessa de iste incontro mentionate in supra era
Emily Vanderbilt Sloane, un cosina de Alice V. Morris.
Un filia de Emily se maritava con Benny Goodman, un
megastella como musica del pop durante e post le
secunde guerra mundial!
Le historia del interlingua es profundemente
documentate in le libro "Interlingua e su promotion
durante 50 annos", 2008) de Ingvar Stenström, super
toto le conferentias international del UMI.
Interessante es etiam le libro de Frank Esterhill, in
le qual on ha presentate le historia del IALA (e UMI)
in le Statos Unite.
******************************************
Julia Falk, Alice Vanderbilt Morris e IALA
******************************************
Un tertie libro multo interessante es illo de Julia
Falk (Falk Julia S. Routledge Studies in the History
of Linguistics Women, Language and Linguistics. Three
American Stories from the First Half of the Twentieth
Century) le qual plenmente explica como decisive era
le enthusiasmo, diligentia, tenacitate e capacitate a
organisar e diriger de Alice Vanderbilt Morris, con le
moneta del su familia Vanderbilt - illa era un
heredessa in linea directe del Cornelius Vanderbilt,
uno del plus ric personas in le historia mundial. Le
Vanderbilts (Van der Bilt) habeva emigrate ex le Pais
Basse.
Quando io scribe iste texto (2009-03-12) io ancora non
sape como extensivemente Julia Falk ha narrate super
le phase final in le developpamento de interlingua e
le connexiones de illa con Alexander Gode-von Aesch et
alii.
************************************
LE HISTORIA DE DIRECTORES DEL IALA!?
************************************
Totevia, in le libros de Falk, Stenström e Esterhill
on ha scribite quasi nihil de significantia del
direction de IALA, del su presidente, vice-presidente
etc.
An le directores del IALA era ver gerentes o solmente
membros representative? Nos sape, que le ultime
(1940-50) presidente del IALA, Stephen P. Duggan, era
un functionario active in le movimento del IALA jam
ante le fundation official del IALA. Ille era un
persona multo eminente al branca de education
international.
Vide
http://www.interlingua.fi/iafiup.htm
e clicca le pictura de Duggan.
****************************************************
William Hallam Tuck - le vice-presidente del IALA e
le plus alte functionario de illo quando interlingua
nasceva in 1951, proque Alice Vanderbilt Morris e
Alexander Gode-von Aesch habeva morite in 1950
****************************************************
Quando Stephen P. Duggan habeva morite in 1950 (in le
mesme anno moriva etiam Alice Vanderbilt Morris), in
1951 quando interlingua nasceva, le plus alte
functionario del IALA era William Hallam Tuck, le
vice-presidente del IALA. Que es le rolo de W.H. Tuck
in le historia de interlingua? An ille era involvite
in iste movimento del toto, an su vice-presidentia era
solmente un titulo formal? Le connexion inter sr. Tuck
e interlingua es comprensibile per le facto que Dave
Hennen Morris era le ambassador del Statos Unite in
Bruxellas e W.H. Tuck habeva facite un carriera
remarcabile como chef del adjuta de Belgica etc. jam
durante le prime guerra mundial,
vide un sito preliminari
http://www.interlingua.fi/tuckuhi.htm
Dave H. Morris habeva supportate financialmente
Franklin Delano Roosevelt in su campania pro
presidentia e le empleo como ambassador era forsan un
recompensa pro illo. Sr. Morris pare haber essite un
persona fortunate - o forsan le moneta habeva venite
ab le dynastia de Vanderbilt.
Interessantemente, W.H. Tuck era un "homine de Herbert
Hoover", ex-presidente del Statos Unite, un
republicano e rival (quasi inimico) de Franklin D.
Roosevelt. Mesmo W.H. Tuck era un persona bastante
fortunate, ille habeva un palatio al campo de battalia
de Waterloo, que ille vendeva al familia royal de
Belgica.
***********************************************
William Hallam Tuck in le historia de Finlandia
***********************************************
William Hallam Tuck era un persona interessante mesmo
in le historia finlandese. Quando Finlandia luctava
pro su superviventia contra le armeas magnificente del
Union Sovietic ("Le Guerra Hibernal"
1939-11-30--1940-03-13) Finlandia tentava obtenir
armas (pecias de artilleria, aviones etc.) ab le
Statos Unite. A causas varie le Statos Unite livrava
practicamente nihil a Finlandia durante le Guerra
Hibernal. Vero, un numero remarcabile (44) de
chassatores Brewster 239 ERA livrate sed illos
arrivava in Finlandia nimis tarde pro participar in
le guerra, que finiva le 1940-03-13.
[un Brewster arrivava a Turku, le previe capital de
Finlandia, in le qual ha nascite mi patre e nostre
filia affin, durante un bombardemento per aviones
sovietic. Iste Brewster era ancora non-armate sed
illo faceva attaccos simulate contra le bombatores
con stellas rubie e espaventava alicunos de illos
via.]
http://www.warbirdforum.com/faf.htm
Iste Brewsters faceva servicio excellente in le
"Guerra Continuante" (1941-44) inter Finlandia e le
Union Sovietic. Illos era vastemente superior de
chassatores sovietic (I16, I15 et alii). Le
chassatores sovietic habeva essite relativemente bon
ante alicun annos sed durante de assalto german
contra le URSS illos era obsolete e le production in
massa de chassatores moderne (MiG, Jak, LA) ancora non
habeva comenciate.
Post le Guerra Hibernal le fortias aeree finlandese
recipeva 44 altere bon chassatores statounitese,
Curtiss Hawk P-75, sed le livrator de illos era
Germania, que habeva capturate illos in Norvegia e
Francia ...
http://koti.mbnet.fi/~jjuvonen/planes/p-75a.html
Ironicamente iste aviones statounitese con svasticas
blau luctava contra chassatores MADE IN USA con
stellas rubie, que le SUA habeva livrate a su
alliato Iosif Vissarionovicz Stalin.
Post le Guerra Hibernal ab le Statos Unite arrivava
etiam 200 cannones "75 mm. Gun M1917" con 208 898
granatas, veteranos ex le I guerra mundial. Un bon
parte de illos era in mal condition sed reparate in
Finlandia. Originalmente iste cannones era un modello
britannic del anno 1904. Totevia iste cannones serviva
ben e con illos le armea finlandese poteva fornir plus
quam 5 divisiones de infanteria.
http://www.interlingua.fi/ptmili/75K17.jpg
Un pecia de artilleria (in interlingua manca un parola
pro "Geschütz", "tykki" in finnese!) recepite ab le SUA
vermente magnificente era "British super-heavy
howitzer M 1917" (obice super-pesante de 203 mm.). 32
pecias era recepite del quales 14 era perdite in le
guerra. In 1939 le Union Sovietic usava como casus belli
pro su attacco contra Finlandia "le tiros de Mainila",
illes manteneva que le artilleria finlandese habeva
provocativemente tirate al territorio sovietic
causante alicun victimas. De facto ille "provocation"
era arrangiate le sovieticos ipse. Amusantemente le
artilleria finlandese tirava "ver tiros de Mainila" le
1941-08-31 quando le victoriose armea finlandese
habeva avantiate ante portas de Leningrad/Sankt
Peterburg (in 1944 nos era minus "victoriose").
http://www.interlingua.fi/mili/1939_45/mainila.htm
e
http://www.interlingua.fi/mili/1939_45/panship.htm
(In iste pictura del corte de Museo militar finlandese
on vide le obice superpesante de 203 mm in detra)
Quando F.D. Roosevelt non voleva e/o poteva adjutar
Finlandia durante le Guerra Hibernal, su rival Herbert
Hoover startava actiones como chef del "Finnish Aid".
Hoover inviava William Hallam Tuck - LE
VICE-PRESIDENTE DEL IALA - como su representante a
Finlandia al initio del anno 1940. Le "blitzkrieg" del
armea sovietic contra Finlandia habeva fallite con
grande perditas in le vaste forestes hibernal e nunc
le armea rubie se meticulosemente preparava al "coup
de grâce". Finlandia besoniava super toto armas e
ammunition, sed Hoover & Co. voleva donar solmente
adjuta humanitar.
Le consequentia era un querela furiose inter
Hoover & Tuck
contra
Kyösti Kallio (presidente finlandese) & Risto Ryti
(prime ministro, durante le Guerra Continuante 1941-44
presidente) & Hjalmar J. Procopé (ambassador
finlandese in Washington, uno del plus brillante
homines del stato in le historia finlandese).
Iste querela era minutiosemente celate, proque Herbert
Hoover, ex-presidente del Statos Unite, era un persona
multo respectate in Finlandia, proque ille habeva
jocate un rolo importante in actiones que salvava
Finlandia de fame catastrophic post le prime guerra
mundial. Solmente recentemente, quando le archivos
statal de iste periodo ha devenite public, iste
querela ha devenite cognite per le publico general,
sed in le mundo moderne, in le qual le grande massas
sape quasi nihil de historia e se interessa ancora
minus ("Who cares - qui se tene?").
Un cosa curiose es que benque il ha e.g. in interrete
multe referentias (per Google) re William Hallam Tuck,
io ha trovate nulle picturas super ille.
Possibilemente su mission in Finlandia era considerate
somo multissimo secrete que ille non appareva in media
del toto. Forsan io debe contactar le archivos in le
Statos Unite.
****************************
Hjalmar J. Procopé e le IALA
****************************
Hjalmar J. Procopé, le ambassador finlandese in le
Statos Unite durante 1939-1944, habeva un curte linea
in un "sociogramma" a interlingua. Illem era un bon
amico con le Richard Coudenhove-Kalergi, qui fundava
le Union Paneuropee. H.J. Procopé fundava le Union
Paneuropee Finlandese in le anno 1930, sed iste prime
version moriva jam in 1936. In le anno 1925 durante un
tournee al Statos Unite de Coudenhove-Kalergi le
"American Cooperative Committee of the Pan-European
Union" era create, dr. Stephen P. Duggan como
presidente.
STEPHEN P. DUGGAN ERA LE ULTIME PRESIDENTE (1940-1950)
DEL IALA
e active etiam in le movimento paneuropee quando conte
Coudenhove-Kalergi era in exilio in le Statos Unite.
Le Union Paneuropee Finlandese era create del novo in
1995, Luigi Giuliano de Anna, professor del cultura e
lingua italian in le Universitate de Turku (ubi André
Martinet era promovite a un doctor honoris causa).
Allan Kiviaho, le presidente del Association
Finlandese pro Interlingua, ha essite usque primavera
2008 un membro del direction del Union Paneuropee
Finlandese. Vide
http://www.interlingua.fi/upeu/upeufidi.htm
----------------------------------------------------
E que coincidentia il era que le XVI Conferentia
International de Interlingua, Bulgaria
2003-07-26--08-02 era arrangiate in Lovecz al qual
tenente Karl Albert Procopé, le patre del Hjalmar J.
Procopé, faceva su famose "raid de sal".
----------------------------------------------------
http://www.interlingua.fi/gbul/umixvi.htm
http://www.interlingua.fi/gbul/umixvid.htm
http://www.interlingua.fi/gbul/umixvida.htm
http://www.interlingua.fi/gbul/gfehrnr.htm
http://www.interlingua.fi/gbul/guardfin.htm
***********************************************
LE SAGA DE INTERLINGUA IN UN MAGAZIN FINLANDESE
***********************************************
Io crede que il es facile a scriber un historia super
interlingua que poterea eveliar interessa
considerabile in le populo finlandese que
poterea - speramente - ducer a un cadre de recrutas
interlinguistas enthusiastic.
* * *
Salutante
Allan Kiviaho
Association Finlandese pro Interlingua
- - -
P.S.
Io va forsan inviar iste message etiam a AUXLANG e
CONLANG (non un message pro ambes), proque il pare
que le INTERLNG es quasi morte ("Le heroes son
fatigate" era le nomine de un pelicula francese, ubi
Yves Montand jocava le rolo principal).
--
Archivos e disabonar: http://listserv.icors.org/archives/INTERLNG.html
|
