> Subject: Re: Responsa a Erik Enfors
>
> Car senior Mulaik!
>
> Habente legite vostre responsa a Erik Enfors, io ha un question:
> Quo es Interlingua pro vos - un projecto scientific o un lingua vivente?
>
> Cordialmente,
> Martin Brueggemeier
>
Es tu familiar con le historia de interlingua e le principios de su
extraction e standardization del vocabulario international del
linguas de Europa sub le influentia del linguas latin?
Io crede que interlingua es un lingua vivente in tanto que
illo es un extraction e standardization objective del materia
commun in le linguas vivente del civilization occidental sub
le influentia del linguas latin (que include e le latino
litterari classic e le latino quotidian parlate per le
cititanos de Roma que ha evolvite a in le linguas romance).
Tu sape que Dr. Alexander Gode esseva per quasi tote le annos
de su disveloppamento central in le planamento e direction del
recerca del Association del Lingua Auxiliar International e esseva
le publicator del Interlingua-English Dictionary, que esseva le
resultato de iste recerca?
In un responsa in le INTERNATIONAL LANGUAGE REVIEW a critica
de Interlingua per Dr. Helge Heimar, Dr. Gode scribeva "...[le
patrinos de interlingua] non solmente comprendeva que le
problema real in establir un nove lingua es provider un
communitate de parola pro illo; illes in veritate ha assumite
que le formation de un communitate de parola super le base de
alcun pauc principios ideologic minimal (como, per exemplo: Un
lingua commun es le base del pace universal) es impossibile.
Illes ha procedite a determinar si o non il ha un lingua
commun occidental in le existentia como un realitate historic
(si solmente latente), in le cognoscentia que si aquello
esseva le caso, illo haberea como su communitate del parola
date per le historia le populos del Occidente e tote le mundo
in qualcunque parte del mundo a qui le formas occidental del
pensata habeva devenite multo familiar per le contemporari
diffusion del scientia e del technologia."
Contra le critica de interlingua, que illo ha necun communitate del
parola, facite per le esperantista Robert Powell, Gode habeva
scribite in le INTERNATIONAL LANGUAGE REVIEW del oct-dec 1958:
(io traduce del anglese): "...il es un error pretender que
interlingua ha necun communitate de parola quando in veritate le
communitate de parola existente ha precedite su codification e
esseva le sol justification pro aquelle effortio." In altere
parolas le linguas vivente del Occidente ha essite le communitate
vivente, le usage de que esseva le base de interlingua.
Con respecto a interlingua como un producto 'scientific'. Le
Reporto General de IALA de 1945 diceva (io traduce del anglese):
"Le contribution practic [al scientia del interlinguistica] esserea
le disveloppamento de un systema per le qual le methodos
impersonal del scientia poterea esser applicate plus completemente
que jammais ante [isto] in determinar qual materia in le multe
linguas del mundo es sufficientemente commun a esser le base del
standardization pro le vocabulario de un lingua international."
Le methodos e principios del eligibilitate de formas international e
le standardization de lor formas in le prototypos esseva un systema
objective, e in iste respecto es 'scientific', specialmente quando
il es necesse in casos specific determinar lo que es le prototypo
le plus proxime a plure variantes. In iste maniera interlingua ha
usate le resultatos del scientia del linguistic pro determinar su
formas. Gode ha describite iste systema in multe locos, mais le
introduction al Interlingua-English Dictionary es un summario
excellente. Iste principios e regulas esseva le satisfaction del
cerca pro technicas 'impersonal del scientia' que le linguistas
de IALA in le 1930s ha dicite esseva le scopo pro IALA.
In un articulo in le jornal prestigiose SCIENCE, vol. 77,
augusto 1953, Dr. Gode habeva scribite: "Le methodologia
usate in le elaboration de interlingua esseva conscientemente
designate render un codification del existente lingua europee
commun. Le resultato es un lingua vivente, non un morte
artifacto. Assi interlingua pote cambiar e crescer. Illo pote
esser disveloppate plus per le usage. Illo mesmo pote esser
reformate si alcuno proba que isto o aquelle characteristica
de su methodologia basic non ha rendite tanto perfecte un
approximation del typo commun occidental como illo debeva e
poteva [facer]. Mais le cambio, le crescimento, e le reforma
non va reimplaciar interlingua per alque frappante differente
tanto longe que le scientia con su grammatica controla le
progresso commun del humanitate."
Io pensa que tote interlinguaistas debe leger e releger
le sequente passage del Manifesto de Interlingua adressate
al interlinguistas a su incontro international in Tours de
1959:
"Io ha semper insistite que le theoria de interlingua non
tolera ulle dogmatismo, que le ultime spirito de interlingua
es incompatibile con le notion de un academia o de non
importa qual forma de organisation que poterea arrogar se le
autoritate de legislar con respecto a illo. Io continua
mantener iste attitude e remane convincite que mesmo tal
apparentemente innocente institutiones como per exemplo
diplomas pro expertos de interlingua o insignias pro
partisanos de interlingua suggererea -in violation del
spirito fundamental de interlingua - que le lingua es le
proprietate de un club (e non del Romania) o que illo es
regulate per un gruppo de autocrates (in loco de per factos
que non importa qui ha le derecto de observar e que non
importa qui pote observar si ille ha le correspondente
cognoscentias technic). Nonobstante, on me accusa non
infrequentemente de dogmatismo quando io refusa discuter
compromissos o reformas proponite per personas honestemente
interessate in le promotion de interlingua. Iste apparente
paradoxo se explica facilemente: Io non pote discuter
compromissos o reformas que non resulta del studio del
factos intra le sphera linguistic del Romania, proque io ha
nulle autoritate de violar le factos historic, e si le
compromissos o reformas que on propone resulta de facto del
factos real, il non es necessari discuter los, proque alora
illos non es compromissos o reformas del toto sed
perfectemente legitime elementos de interlingua. Sed il ha
un altere aspecto del cosa: Ben que le laborantes qui
establiva le tractos fundamental del lingua typo del Romania
esseva ben qualificate pro lor deberes, il es possibile que
illes errava in lor observationes e etiam que illes esseva,
de tempore a tempore, influentiate per prejudicios
subjective. Iste significa que omne detalios del structura de
interlingua pote esser re-examinate in le lumine del factos
intra le sphera del Romania, e si le conclusiones que on
obtene assi non es identic con le conclusiones formulate in
le manuales fundamental de interlingua, on ha non solmente
le derecto sed le deber de facer se audite . Ecce le base e
simultaneemente le confinios del elasticitate e del
non-dogmatismo del theoria de interlingua."
Interlingua non es le proprietate de un parve communitate
o societate. Illo es le proprietate del populationes del
occidente qui parla linguas influentiate per le latino
(le region de que es 'Romania'), e lor usage es le base
pro le normas de usage de interlingua. Le scopo de su
adresse al interlinguaistas in 1959 esseva clarificar
pro illes le conceptiones super le qual interlingua es
basate e pote disveloppar, proque multe interlinguistas
nove in aquelle annos ha venite de altere systemas de
linguas constructe con conceptiones extranier a interlingua.
Salutes cordial!
Stan Mulaik
=====================================================Pro disabonar te del lista, invia un message a
[log in to unmask] con le texto:
UNSUBSCRIBE INTERLNG
o visita le sito del lista:
http://maelstrom.stjohns.edu/archives/interlng.html
=====================================================Visita le sito official del Union Mundial pro
Interlingua:
http://www.interlingua.com/
=====================================================
|
