Le Linguage de Scientia
Interlinguistica - Frank Esterhill (Interlingua Institute)
(Polimetrica. Submittite: 23 Januario 2007)
Traduction per J. Bowks del original in anglese:
http://www.polimetrica.eu/Site/esterhill.html

In le opinion del linguista Danese, Otto Jespersen, le
interlinguistica esserea ille nove ramo del scientia linguistic le
qual elucidarea le principios super le qual interlinguas satisfactori
e competente poterea esser formulate. Al fin del 19 e le 20 centennios
le mundo reguardava le apparition de centos de tal linguas auxiliar
international -- le majoritate de illos morte ab nascentia. Durante
que multe academicos, si non le majoritate de illes, rejectava los
como projectos impractic e inutile de amateurs, alcun del academicos,
includente Jespersen et Edward Sapir, argumentava que un interlingua
(substituente le francese o le anglese, le duo linguas acceptate
universalmente como idiomas in communication international in ille
epocha) esseva multo desiderate.

In 1924, con le incoragiamento de Dr. Frederick Gardner Cottrell,
presidente del "International Research Council", duo New Yorkeses
prominente, Alice Vanderbilt Morris e su sposo, Dave Hennen Morris,
fundava le "International Auxiliary Language Association" [IALA] le
qual adoptava ab su comencio un resolution "que un lingua auxiliar
international deberea esser establite pro provider le facilitation de
communication inter personas de diverse linguas-matre, sia per le
adoption o modification de un lingua synthetic o classic, o sia per le
creation de un nove lingua..." Ab le comencio, ambe Sapir e Jespersen
esseva supportatores ardente de IALA, ille como prime director de
recercas linguistic e iste serviente como presidente del reunion
international de IALA in Geneva in le primavera de 1930.

Il habeva consenso universal que le vocabulario del lingua auxiliar
debeva esser basate sur elementos romance et anglese (suffixos e
radices, characteristicas structural assi tam ben como le lexico).
Ancora, pro le prime dece-duo annos de su existentia IALA guastava
su energias in un attentato van pro effectuar un compromisso inter le
jam existente planos universalista; tunc, al fin del decennio de 1930,
sub le guida directorial de E. Clark Stillman e su habile assistente,
Alexander Gode, IALA imbarcava sur su proprie interprisa, le
registration del vocabulario international, specialmente in le
scientia e technologia, e le standardisation de su formas. Le equippa
de Stillman recognosceva que su labor consisteva primemente (secun
B.C. Sexton) "in le extraction e le establimento del vocabulario
international, i.e., de ille parolas le qual su presentia in le
multiplicitate del grande linguas cultural del mundo constitue le
indispensabile condition del viabilitate del concepto de un lingua
international."  Alexander Gode plus tarde appunctava pro André
Martinet (qui travaliava pro le IALA pro un anno e medie):

Nos labora ab le assumption que il ha un vocabulario international
apparente in un multiplicitate de variantes national e que spera su
registration in forma standardisate le qual depois servirea in
conjunction con un systema adequate grammatical como un practic lingua
auxiliar.

Depois le morte de Alice Vanderbilt Morris (qui habeva essite su fonte
principal de supporto finantial) in 1950, le IALA publicava al proxime
anno su "Interlingua-English Dictionary" in connexion con un
grammatica del vocabulario international. Pauco tempore depois, le
IALA cessava su activitates, offerente fundos pro duo annos (1953 e
1954) al "Interlingua Division of Science Service" (Washington, DC)
pro le publication (usque le fin de 1966) de un abstracto mensual,
"Scientia International".  Pro varie annos depois, Gode provideva
traductiones in Interlingua, a un summa de centos de milles de
parolas, in abstractos, pro dozenas de jornales, pro summarios de
articulos e pro congressos in le campo del medicina. Alora, pauco ante
de su morte in 1970, ille debeva admitter que le demanda pro
Interlingua habeva disparite quasi totalmente. Le manual de
phytopathologia in duo volumines (con le traduction providite per le
"Interlingua Institute") le qual esseva distribuite mundialmente al
fin del decennio de 1970 per le "Departimento de Agricultura del
Statos Unite" esseva le projecto final digne de mention pro le
Interlingua de IALA.

Con le ascendentia sin parallelo del anglese, a un vice le lingua de
imperialismo e nunc le idioma de globalisation, le thema del
interlinguistica non plus pote esser reguardate como un recerca
intellectual valide. Le anglese ha devenite le lingua franca del mundo
moderne, relegante tote le planos linguistic utopista del centennio
dece-nove e mesmo le plus rationalmente formulate interlinguas de
centennio venti al oblido in le corbe de papiros del historia. Il es
indicativo del situation presente que depois le dissolution del
"Interlingua Institute", le successor del IALA, in le anno 2000, le
curatores del Fundo in Memoria de Alice V. and Dave H. Morris, le qual
esseva establite in 1958 per lor filia, Alice Morris Sturges, "pro le
promotion del studios scientific e le melioration de communicationes
linguistic pro medio de un lingua auxiliar" cessava supporto pro isto
in toto.

Tentativas infructuose, a iste puncto, pro travestir phantasmagorias
antiquate in vestimentos pseudo-scientific del centennio 21e solo pote
invitar le minusprecio. Le insuccesso del Interlingua de IALA al fin
del ultime centennio signalava le fin de un illusion longe e vetere
jam de cento annos, e necun posturar academic pote obscurar le
realitate que le interlinguistica como alchemia del scientias
linguistic, ha nunc cadite in oblido.


 --

[log in to unmask]

--
Archivos e disabonar: http://listserv.icors.org/archives/INTERLNG.html